Gazneliler Devleti
Türk devletleri içerisinde büyük öneme sahip bir devlet olan Gazneliler Devleti hakkında kurucuları kimdir nerede kurulmuştur en gelişmiş sınırlara hangi dönemde erişmiştir ve Gazneliler Devletine kimler son vermiştir sorularının yanıtlarını sizler için hazırladık.
Gazneliler ilk olarak Alp Tigin tarafından kurulan bir devlettir. Gazneliler Devleti Gazne şehrinde kurulduğu için Gazneliler olarak kabul edilmiştir. En parlak dönemini Sultan Gazneli Mahmut zamanında yaşayan Gazneliler Müslüman Türk devleti olarak kabul edilmektedir. Gazneli Mahmut Abbasi halifesini Büveyhoğullarının baskısından kurtardığı için kendisine sultan unvanını Abbasi halifesi vermiştir. Tarihte ilk sultan unvanını kullanan Gazneli Mahmut olmuştur.
Gazneli Mahmut döneminde bilim ve sanata önem vermiş bir sultan olarak birçok bilim adamını toplamış ve eserleri üretebilmeleri için onları desteklemiştir. Bunlardan biri olan Biruni için sarayımın en değerli hazinesi ifadesini kullanmıştır.
Gazneli Mahmut döneminde Hindistan üzerine on yedi sefer düzenlenmiş ve Kuzey Hindistan alınarak burada İslamiyet’in yayılmasına katkı sağlanmıştır.
Gazneliler Büyük Selçuklu Devleti ile Dandanakan savaşı sonunda savaşı kaybederek yıkılma sürecine girmişlerdir.
Gazneliler Devleti Tarihi
Gazneliler Devleti 963 yılında Alp Tigin tarafından kurulan bir Türk İslam Devleti olarak 1187 tarihinde gurlular tarafından yıkılmıştır. Gaznelilerin yıkılmasında Büyük Selçuklu Devleti ile yapmış oldukları savaştan dolayı Hindistan bölgesine çekilen Gazneliler burada bulunan gurlular tarafından ortadan kaldırılmıştır.
Gazneliler geniş topraklar üzerinde uzun yıllar hüküm sürmüş ve birçok devleti de kendine bağlamış bir devlet bilinmektedir. Bazı tarihçilere göre Gazneliler İmparatorluk seviyesinde topraklara sahip bir devlet olarak kabul edilmektedir.
Gazneliler Devleti Nasıl Kurulmuştur?
Alp Tigin Gazneliler Devletini kurmadan önce Horasan valisi olarak görev yapmaktadır. Mansur karşısında yapmış olduğu askeri müdahale ve başarılardan sonra Gazne şehrini ele geçirerek devlet kurduğunu açıklamıştır.
Alp Tigin askeri yetenekleri sahip ve çalışkan bir kişilikte olduğu için onu satın alan Samani emirleri onu kontrol altında tutmak istemişlerdir. Küçük yaşta Samani emirlerine köle olarak satılan Alp Tigin birliklerde gösterdiği başarılar neticesinde azat edilmiştir. Zamanla Samani devletinde söz sahibi olmaya başlayan Alp Tigin Samani emiri tarafından Horasan valiliğine atanmıştır. Alp Tigin başarılarından dolayı zararlı olabileceğinden korkulara kendisine valilik tayin edilmiştir.
Gazneliler Devleti Hükümdarları
Gazneliler Devleti geniş bir coğrafyada kurulan bir devlet olmasının yanında uzun yıllar hüküm sürmesi ile de birçok hükümdar ile yönetilmiştir. Toplamda 22 hükümdar ile yönetilmiştir.
- Alp Tekin (961-962 yılları arasında hüküm sürdü.)
- Ebu İshak İbrahim (962 ile 965 yıllarında hükümdar.)
- Bilge Tegin (965-971 yılları arasında)
- Piri Tegin (971 ile 976 yılları arasında hüküm sürdü.)
- Sebük Tegin (976 ile 996 yılları arasında hükümdar olmuştur.)
- İsmail (996-997 arasında.)
- Gazneli Mahmud (997 ile 1030 yılları arasında en bilinen hükümdar.)
- Ebu Ahmet Muhammed (.. -1041 yılları arasında)
- 1.Sultan Mesud (1030-1040
- Sultan Mevlud (1040-1048 tarihlerinde)
- 2. Sultan Mesud (1048-1049 yılları arasında sultan)
- Sultan Ali (1049 ile 1051 arasında hükümdar. )
- Sultan Abdulreşid (1051-1052)
- Sultan Tuğrul (1051 ile 1053 yıllarında)
- Sultan Ferk Zad (1053-1059 arasında hükümdar olmuştur.)
- Sultan İbrahim (1059 ile 1099 arasında hükümdarlık yapmıştır.)
- 3. Sultan Mesud (1099 ile 1115 yıllarında hükümdar olmuştur.)
- Sultan Şir Zad (1115-1116 arasında)
- Sultan Arslan Şah (1116-1117 yıllarında)
- Sultan Behram Şah (1117 ile 1152 arasında hükümdar olmuştur.)
- Sultan Husrev Şah (1152-1160 arasında)
- Sultan Husrev Melik Şah (1160 ile 1187 arasında.)
Gazneliler Devleti Sınırları Nereye Kadar Ulaşmıştır?
Gazneliler Devleti sınırları Kuzey Hindistan bölgesi Maveraünnehir bölgeleri Horasan bölgesi ve Afganistan’da hüküm sürmüştür. Başkenti Afganistan’da bulunan Gazne şehridir. Günümüzde de çok geniş bir coğrafyaya yayılmış olan devlet topraklarına kattıkları yerleri geliştirerek kültürel olarak da güçlendirmişlerdir.
Gazneliler Devleti Yıkılışı Nedenleri
Gazneliler Devleti Büyük Selçuklu Devleti ile Dandanakan savaşı sonunda aldıkları ağır yenilgiden sonra Gurlular’la mücadele etmeye başladılar. Devletin zayıfladığını gören Gurlular baskılarını daha çok arttırdılar. Sultan Sencer’in ölümünden sonra yerine geçen Hüsrev Şah Başkenti Lahov’a taşıyarak burada öldü. Gurluların daha sonra Gazneliler Devletine son verdiler (1187)