Oruç
Vacip oruç denildiğinde insanların büyük bir çoğunluğunun kafası karışabiliyor. Örneğin adak orucunun vacip mi yoksa sünnet mi olduğu ile ilgili pek çok farklı bilgi mevcut. Öncelikle vacip ibadetin anlamına, sonrasında ise adak orucu gibi ibadetlerin hangi sınıfa girdiğine göz atacağız.
Nezir oruç olarak da adlandırılan adak oruçları dinimize göre vaciptir. Yine oruçluyken belli bir sebepten ötürü ya da sebepsiz yere bozulmuş olan orucun nafile orucunu tutmak vacip oruç olarak geçer.
Tabii ki İslam dininde farklı mezheplerde buna bağlı olarak farklı uygulamalara rastlanabiliyor. Örneğin genel kanı bozulmuş oruç için borçlanma durumunda nafile orucu tutmayı vacip olarak kabul eder. Ancak Şâfiîlik mezhebinde bozulmuş olan bir orucun sebebi ne olursa olsun telafisi yoktur. Yani kaza orucu tutulamaz.
Nezir Ne Demek?
Nezir adak demektir. Adak kelime anlamı itibariyle dini temeller ele alındığında herhangi bir yükümlülüğü veya zorunluluğu olmaksızın, kendisine ibadet olarak bir yükümlülüğü almak şeklinde tanımlanabilir. Bu ibadetler adak orucu olarak çokça karşımıza çıkar. Ki nezir ibadetler arasında oruç tutmak vaciptir.
Adak Orucu Nedir?
Adak orucu kişinin yalnızca Allah(c.c) rızasını kazanmayı amaçlayarak tuttuğu oruçtur. Farz olmamakla beraber vacip oruçlar arasındadır. Aynı zamanda adak orucu iki farklı şekilde tutulabilir.
Şarta Bağlı Adak Orucu
İnsanların çeşitli isteklerini şart olarak ele alabiliriz. Allah(c.c)’in gücü her şeye yeter ve biz kullarının taleplerini cömertliğiyle boş çevirmez. Yeni bir araba almak isteyen birisi ‘’arabaya sahip olursam 5 gün oruç tutacağım’’ şeklinde adak orucu tutacağını beyan edebilir. İsteği gerçekleştiğinde imsak ile beraber niyet edip adağını yerine getirmesi gerekmektedir.
Şarta Bağlı Olmayan Adak Orucu
Herhangi bir sebep, şart ya da dilek olmaksızın tutulacak olan adak orucudur. Burada herhangi bir gün belirtilmişse o güne uyulmalıdır. Örneğin ‘’Şubat’ın son haftası oruç tutacağım’’ dendiyse o tarih geldiğinde kuşluk vaktine kadar niyet edilmelidir.
Adak orucunun dışında farklı vacip oruçlar da vardır.
Yemin Kefareti Orucu Nedir?
Yemin etmek Allah’a ant içmektir ve dolayısıyla yeminden dönülmemesi gerekir. Ancak herhangi bir sebepten dolayı yemininizi bozduysanız ve bunun kefaretini ödemek istiyorsanız birkaç farklı metot vardır.
- Bir köle azat etmek
- 10 fakiri sabah ve akşam yemeği ile doyurmak
- 10 fakiri baştan aşağı giydirmek
Bu üç yemin kefaretine gücünüz yetmiyorsa bunun alternatifi olarak üç gün oruç tutmak gerekmektedir. Tabii ki burada da farklı mezheplerde farklı standartlarla karşılaşılması mümkündür. Mesela Şâfiîler üç gün orucu aralıklı olarak tutmakta beis görmez. Peşi sıra tutulmasa da üç gün aralıklı oruç tutulması mümkündür. Hanbeliler ve Hanefiler ise üç gün orucun ardı ardına tutulması gerektiğini kabul ederler.
Nafile Orucun Kazası Vacip Midir?
Bu aşamada farklı mezheplerde farklı sonuçlara ulaşmak mümkündür. Bu hangi mezhebe dahilseniz ona göre sonuca bakmanız gereken bir durumdur. Herhangi bir sebepten dolayı bozduğunuz orucunuz için nafile orucu tutacaksanız ve bu kaza orucunun vacip olup olmadığını merak ediyorsanız aşağıdaki mezhep ayrımlarına göz atabilirsiniz.
- Maliki mezhebine göre vaciptir
- Hanefi mezhebine göre vaciptir
- Hanbeli mezhebine göre vacip değildir
- Şâfiî mezhebine göre vacip değildir