Sadaka-i Cariye
Günümüzde geleceğe yatırım kavramıyla doğrudan bağdaştırılabilecek bir ifade olan sadaka-i cariye aslında anlamsal olarak da kendisini belli ediyor. Hayrı her zaman devam eden, tıpkı bir cennet ırmağı gibi sadakası artarak devam eden ve bitmeyen hayırlar için kullanılır.
Sadaka-i cariye ile ilgili pek çok hadis-i şerif olduğunu da vurgulamakta fayda var. Özellikle günümüzde de cami yaptırmak ya da herkesin faydalanacağı bir çeşme veya sebil kurdurmak sadaka-i cariyeler arasında popülerliğini koruyor.
Fakat yalnızca bunlarla sınırlı değil aynı zamanda bir köprü yaptırarak insanların faydalanmasını sağlamak, onların hayır dualarını almakta buna dahil edilebilir. Herhangi bir amaç için vakıf kurmak ve bu vakıf sayesinde de insanlığa faydalı işler yapılmasına olanak tanımak iyi bir sadaka-i cariye olarak kabul edilebilir. Sadaka-i cariye insan yararına olan, insanların faydalandığı ve hayır duasını eksik etmediği her şey ve her yer için geçerli olabilir.
Sadaka-i Cariye İle İlgili Hadis-i Şerifler
Peygamber efendimiz(sav) pek çok konuda fikir beyan etmiş ve bizlere yol göstermiştir. Bunlar hadisler olarak karşımıza çıkar ve aslında onun örnek kişiliğinden nemalanmamız için en önemli kaynaklardır. Sadaka-i cariye ile ilgili hadislere baktığımızda da aslında bunların ne kadar önemli olduğunu hemen kavrayabiliyoruz.
Peygamber efendimiz Hz. Muhammed(sav) ‘’Bir insanın ölmesi demek tüm amellerinin kesilmesi anlamına gelir. Fakat üç amel vardır ki insan öldüğünde bile bu üç amelin sevabı kesilmez. Bunlardan ilki kişiden öğrenilen ilim iken diğeri hayır duasını eden evlattır. Üçüncüsü ise sadaka-i cariyedir’’ buyuruyor.
Sadaka-i cariye ile beraber diğer önemli ameller hakkında da peygamber efendimiz Hz. Muhammed(sav) ‘’Kabre girildikten sonra bile ecri süren 7 şey vardır. Unutmayın ki istifade edilmesini sağladığınız ilminiz, açtığınız su kuyusu, insanlar için akıttığınız su, herhangi bir yere diktiğiniz bir meyve ağacı, bıraktığınız ve miras olan Mushaf ile beraber yaptırdığınız mescid ecri sürüp giden ameller arasındadır. Bunlara ek olarak size her zaman hayır duasını esirgemeden yapan evlat es geçilmemelidir’’ buyurmaktadır.
Bir şekilde fedakarlık söz konusu olması durumunda, insanların bundan istifade etmesi sağlandığında, hayır duası alabilmeniz mümkün olduğunda ve bu sürdürülebilir olarak görüldüğünde direkt sadaka-i cariye diyebiliriz. Buna bağlı olarak vakıflar için aynı şeyi söylemek mümkün.
Düşünün ki okulu olmayan bir okula köy okulu inşa ettiren bir vakıf var. Okumaya gücü yetmeyen öğrencilere burs dağıtan, ayakkabısı olmayan çocuklara giyim kuşam desteği veren, kitap yardımı yapan ya da farklı olanaklar tahsis eden bir vakıf düşünün. İşte bu her zaman hayır duası almaya olanak tanıyan bir sadaka-i cariyedir.
Sadaka ile Sadaka-i Cariye Arasında Nasıl Bir Fark Var?
Öncelikli olarak sadaka münferit olarak düşünülebilir. Her zaman değil o an için geçerlidir. Oysa sadaka-i cariye yıllar boyunca hayır duası almanıza sebep olabilir. Hatta en önemli kıstası da budur. Sadaka-i cariyede İslam kültürünün temel kıstaslarına rastlamak mümkündür. Aslını koruyan, elde edilen her şeyi hayır için harcayan vakıflar sadaka-i cariyenin en önemli örnekleridir.
Öldükten sonra ecri sürecek amel ve sevaplar sizin sadaka-i cariye defterinizi kabartabilir.
- İlim yaymak
- Duacı bir hayırlı evlada sahip olmak
- Miras olarak Mushaf-ı şerif bırakmak
- Bir cami yaptırmak
- Yolda olanların kalabileceği bir ev yaptırmak
- Kanal açtırarak oradan su akışını sağlamak ve başkalarının faydalanmasına olanak tanımak
- Suya muhtaç insanlara su kuyusu, sebil ya da çeşme ile ulaştırmak