Fıkıh
İslam’a göre Kuran-ı Kerim her zaman temel alınmaktadır ve aynı zamanda peygamber efendimiz Hz. Muhammed(sav)’in hadis-i şerifleri ve sünnetleri dinin diğer bir temeli olarak görülmektedir. Bunlar ise uzun yıllar boyunca peygamberimizin döneminden itibaren İslam alimleri tarafından insanlığın daha kolay anlayabilmesi için yorumlanmaya başlanmıştır. Öyle ki İslam dini de buna önayak olmuştur.
Yani İslam bilginleri tarafından hem özde geçen konunun anlaşılması sağlanmış hem de güncel şartlara göre bu hükümlerin anlamları yinelenmiştir. Dolayısıyla İslam’a göre yorumlamalar ilk süreçte de günümüzde de karşımıza çıkabilmektedir.
İslam bilginlerinin ise kendilerine has yorumlamalarıyla ortaya çıkmış bazı akımlara rastlayabiliyoruz. Bunlar Müslümanlar arasında çeşitli zümreler tarafından benimsenmiştir. Örneğin bazı kesimlere göre bu bilginler arasında İmam-ı Muhammed, Ebu Yusuf ve Ebu Hanife baz alınırken, diğer taraf için İmam-ı Şafiî baz alınmaktadır. Diğerlerine bakıldığında ise şöyle bir alternatif ortaya çıkmaktadır.
- İmam-ı Muhammed, Ebu Hanife, Ebu Yusuf
- İmam-ı Şafiî
- İmam-ı Cafer Sadık
- Ahmed İbni Hanbel
- Malik İbni Enes
İslam dininde mezheplerin oluşumu da bu yorumlar ile mümkün olmuştur. Günümüzde de halen daha varlığını sürdüren Hanefilik, Şafiilik, Caferilik, Hanbelilik ve Malikilik mezhepleri tümüyle yukarıda da listelenmiş İslam alimlerinden türemiştir. Müslüman halk ise kendileri nazarında en uygun gördüklerini benimseyerek yaşamlarını sürdürmüşlerdir.
- Hanefilik Mezhebi
Hanefilik mezhebi aynı zamanda İslam’ın fıkıh mezhepleri arasında yer alan Sünni mezhepleri arasında yer almaktadır. İmam-ı Azam Ebu Hanefi’nin görüşleri mezhebin temelini oluşturmaktadır. Tabii ki mezhep tamamıyla Kuran-ı Kerim’e odaklı bir biçimde yorumlamalar yapmıştır. Aynı zamanda Hz. Muhammed(sav) ile beraber sahabelerin görüşlerini de içerisinde barındırır.
- Şafiîlik Mezhebi
Şafiîlik yine İslam dininin fıkıh mezheplerinden birisidir ve çıkış noktası İmam-ı Şafiî’dir. Aynı zamanda İmam-ı Şafiî’nin asıl isminin Muhammed olduğunu da vurgulamak gerek. Şafiî mezhebinin temel prensibi önceliği Kuran’a vermek, ardından ise peygamber efendimiz Hz. Muhammed(sav)’in görüşlerini benimsemektir. Sonrasında sahabeleri, daha sonrasında da İslam alimlerinin verdiği kararları baz alırlar. Eğer bunların erişemediği bir detay veya bir durum söz konusu ise kendi kararlarını oluştururlar.
- Caferilik Mezhebi
Caferilik mezhebinin tüm bakış açısı diğer fıkıh mezheplerle örtüşmektedir. Bunun yanı sıra peygamber efendimiz Hz. Muhammed(sav)’in soyundan olan İmam-ı Cafer Sadık’ın görüşleri mezhebin temel görüşlerini oluşturur.
- Hanbelilik Mezhebi
Önceliği Kuran ve peygamber sünnetleri olan Hanbelilik mezhebinde aynı zamanda sahabelerin görüşleri, İslam alimlerinin fikirleri ve kararları da önem taşımaktadır. Mezhebin en temel noktasında ise çıkış noktası olan Ahmed İbni Hanbel’in görüşleri bulunmaktadır.
- Malikilik Mezhebi
Malikilik diğer mezheplerde olduğu gibi temeline Kuran-ı Kerim’i alan ve aynı zamanda peygamber sünnetlerini de birincil derecede önemli addeden mezhepler arasındadır. Yine sahabelerin görüşleriyle İslam alimlerinin fikir birliklerini baz alıp Malik İbni Enes’in görüşleriyle harmanlayarak sunar.
Fıkhi Yorum Ne Demek?
Fıkhi yorum temel anlamıyla dinin en önemli kriterlerinden birisi olan ibadeti konu almaktadır. İbadet ediş şekli, süreçler ve ibadetin niteliklerini ele almaktadır. Aynı zamanda günlük yaşam için de yorumları bulunabilir. Örneğin günümüz standartlarına uygun bir bakış açısı buna örnek gösterilebilir.
Aynı zamanda bu Ameli Fıkhi yorum olarak bir ekole dönüşmüştür. Hem ibadetlerde hem de Müslümanların günlük yaşantılarında uyması gereken kuralları yorumlayan tüm içeriklerin bütününe verilen isimdir. Yukarıda da görüldüğü üzere mevcut mezheplerin tamamı İslam dininin fıkıh mezhepleri olarak anılırlar ve kurucularıyla ilintili olup benimseyenler tarafından halen daha varlıklarını sürdürmektedirler.
