Yapma Destanlar Nedir 

Destanlar geçmiş ve şimdiki zaman arasında köprü görevi gören edebi tür özelliği barındıran yapılarımızdan sadece biridir. Kendi içinde doğal (olağan) ve yapma (suni-yapay) destanlar olarak iki türe ayrılmaktadır.

 Yapma destanlar: Bir ozanın sosyolojik açıdan toplumu alakadar eden ya da derinden etki eden herhangi bir olayı yer, zaman, mekân unsurlarını da dâhil ederek olağan destanlara benzetir şekilde söylemesiyle oluşmaktadır. Yapma destanların en ayırıcı özelliği; yazan kişinin belli olmasıdır. Ayrıca anlatılan olayın çok uzun bir zaman dilimi önce gerçekleşmiş olmasına gerek yoktur, güncel bir zaman dilimini içerir ve değindiği olaylarda sıra dışı durumlara nadir rastlanmaktadır. Yapma destanların oluşma sürecinde ise toplum içinde bir arada yaşayan insanlara mesaj vermek, eğitmek, belli olgu ve olaylardan ders çıkartmak gibi misyonlar etkili olmuştur.
Bu edebi türü oluştururken ozan, devrik cümleler kullanabilmesinin yanında, öznel duygularını, anlatım ve yazım maharetlerini de işe koşar fakat doğal destanlar gibi yazıya geçirilme aşaması ozanın inisiyatifinde değildir, yapma destanlar mutlaka yazıya dökülmelidir. Şiirin en eski türü olan, manzum biçiminde oluşturulan bu sanatsal ürün, coşkulu ve kahramanca bir anlatımının olmasının yanında, doğal türüyle mukayese edildiğinde ozanın kendi betimlemesi dâhil olduğu ve olaylar tek ağızdan döküldüğü için çok abartılmış şekilde yansıtılmamaktadır. Yapma destan örnekleri dünya edebiyatında bulunmakla birlikte, Türk edebiyatında da yaygın olarak kullanılan edebi bir türdür ve fazlaca örneği bulunmaktadır, bunlar genelde işlenen konular itibariyle; millet olma bilincini yansıtma, yiğitlik ve ortak yaşanmışlıkları betimlemektedir.

Yapma
Yapma Destanlar Nedir 

Yapma Destan Örnekleri 

 İlahi Komedya (Dante)                                                                                                                                  Kaybolmuş Cennet (Mılton)
Kuva-yi Milli Destanı (Nazım Hikmet)                                                                                                         Kurtuluş Savaşı Destanı:Cahit Külebi

Doğal destanlar ise yazarı belli olmayan, anonim olarak geçen, sözlü bir destan türüdür. Genellikle mitolojik içeriğe sahip olan bu doğal destanlar, İslamiyet öncesi döneme dayanmaktadır. Dönem olarak insanların yaşayış ve inanış biçimlerini konu alan destanlarda daha çok doğaüstü varlıklardan bahsedilmiştir. 

Doğal Destan Örnekleri

Kalevala ( Finlandiya)

Mahabharata ( Hint)

İgor ( Rus)

Doğal Destan ve Yapay Destan Arasındaki Farklar 

  1. Yapma destanın yazarı belliyken, doğal destan tamamen anonimdir. 
  2. Yapma destanda yazarın duygularına yer verilir. Doğal destanda böyle bir durum söz konusu değildir. 
  3. Yapma destan tek bir kişi tarafından yazılırken, doğal destan tüm halkın sözüdür. 
  4. Yapma destanlar yazıya dökülürken, doğal destanlar tamamen sözlü olarak kalır. 

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Hızlı yorum için giriş yapın.


Giriş Yap