Edebi Akımlara Göre Roman Türleri
Edebiyatta farklı tarzda romanlar görmek mümkündür. Bunlar edebi akımlardan da etkilenerek oluşmuş roman türleridir. Romanlar bu türlere bağlı olarak okuyucuda farklı algılar uyandırabilir. Aynı şekilde okuyucular için de hoşnut oldukları tarzda romanlar okumak son derece önemlidir. Roman seçimi yaparken bundan kaynaklı olarak edebi akımlara göre roman türleri bilinmelidir.
- Klasik Roman
Klasik romanlar akıl ışığında yazılmış, sağduyu ile kaleme alınmış eserlerdir. Biçim kusursuzluğu en önemli nitelikleri arasında yer alır. Klasikler bu kategori içerisindedir.
- Mademe de La Fayette Princesse de Cleves adlı eseri en önemli klasik olarak anılır.
- Romantik Roman
Romantik romanlar yalnızca romantizm bağlamında aşka ve sevgiye dayanmaz. Aynı zamanda kişiler haricinde hayale, dini motiflere, kahramanlıklara da dayanabilir. Dünya denen bu sahnenin oldukça kısa süreli bir dönemi kapsadığından dem vurarak tanrı odaklı bir romanla karşılaşabileceğimiz gibi duygu, hayal ve aşk üçgeninde sürüklenen bir olay örgüsüyle de karşılaşabiliriz. Üçüncü şahıslar, betimlemeler ve özellikle karakterler yazarın birçok farklı müdahalesiyle olay örgüsüne dahil olabilir.
- Namık Kemal’in İntibah yahut Ali Bey’in Sergüzeşti,
- Victor Hugo’nun Sefiller ve Notre Dame’ın Kamburu,
- Dumas Pere’nin Üç Silahşörler, Monte Kristo Kontu,
- Dumas Fils’in Kamelyalı Kadın,
- Lamartine’nin Greziella,
- Goethe’in Genç Werther’in Acıları, Faust romanları örnektir.
- Realist Roman
Bir diğer tanımı gerçekçi roman olan bu tür daha sağlam bir olay örgüsüne sahiptir. Duygulardan ve hayallerden ziyade hikâyenin işleyişi gözlemlere dayanır. Deneyimlerden beslenen bir hikâyede de yazar üçüncü şahıs olarak yer almaz. Bu okuyucuda daha samimi ve bir o kadar da gerçek bir algı yaratır.
- Realist roman Stendhal’e göre Yol boyunca gezdirilen bir aynadır. Balzac, G. Flaubert, Tolstoy, Charles Dickens, J. Steinbeck, Ernest Hemingway, Turganyev ve Stendhal’in romanları bu akımın özelliklerini taşır.
- Edebiyatımızdaki ilk örneği ise Recaizade Mahmut Ekrem’in Araba Sevdası romanıdır.
- Natüralist Roman
Natüralist roman aynı zamanda doğalcı roman olarak çevrilebilir. Bu tip romanlarda tam anlamıyla gözlem ve deney durumu vardır. Örneğin herhangi bir bilimsel araştırmayı baz alarak kahraman seçimi yapılabilir. Olay örgüsünde gözleme dayalı pek çok detay görmek mümkün olduğu gibi yazar gözlemin ötesine geçerek çeşitli deneylerle de anlatımı güçlendirebilir. Determinizm ilkesi natüralist romanların merkez noktasında yer almaktadır. Yani aynı olan sebepler, aynı sonuçları doğurur ilkesi natüralist romanlarda sıklıkla gözlemlenen bir durumdur.
- Emile Zola ve Maupassant romanları doğalcı romanlardır. Nabizade Nazım’ın Karabibik adlı romanı edebiyatımızın natüralist romanları arasındadır.
- Diğer Roman Türleri
Roman türleri arasında ana akım olmayan fakat varlığını sürdürmüş bazı türler görmek yine mümkündür.
- Estetik Roman
- İzlenimsel Roman
- Dışavurumcu Roman
- Sürrealist Roman
- Yeni Roman
Edebi Akıma Göre Roman Türlerinin Örnekleri
- Klasik Roman –> La Princesse De Cleves (La Pıranses Dö Kılev) (Madame De La Fayatte) (Madam Dö La Fayet)
- Romantik Roman –> İntibah (Namık Kemal)
- Realist Roman –> Aşk-ı Memnu (Halit Ziya Uşaklıgil)
- Natüralist Roman –> Zehra (Nabizade Nazım)
- Modern Roman –> Aylak Adam (Yusuf Atılgan)
- Postmodern Roman –> Benim Adım Kırmızı (Orhan Pamuk)
