Doğu Akdeniz Medeniyetleri
Doğu Akdeniz Medeniyetleri nelerdir ve bu medeniyetlerinin tarihteki önemi ve onları öne çıkaran özellikleri nelerdir sorularının cevaplarını sizler için hazırladık.
Fenikeliler (MÖ 1500 – MÖ 539)
Doğu Akdeniz medeniyetleri arasında bulunan Fenikeliler toprakları tarıma elverişli olmadığı için tarım faaliyetlerini bırakarak ticarete yönelmek zorunda kalmışlardır. Denizcilik faaliyetlerini geliştirmeleri sayesinde birçok medeniyetin birbiri ile alışveriş yapmasına olanak tanımışlardır. Gittikleri bölgelerde kolonileri kurarak ticari açıdan daha çok fayda sağlayacaklarını düşünmüşlerdir. Gittikleri bölgelerde fethetme anlayışına sahip olmadıkları için kısa zamanda kolonilerini kaybetmişlerdir.
Fenikeliler Latin alfabesini bulan ilk medeniyet olması ile büyük öneme sahiptir. Günümüzde kullanılan Latin alfabesi in temelleri de bu ülke ile atılmıştır.
- Fenike, Bereketli Hilal’in batı, kıyı kesiminde yer alan ve MÖ 1550’den 300’e kadar Suriye’deki modern Lübnan ve Tartus Valiliği kıyı şeridinde merkezlenen eski bir Sami deniz ticaret kültürüydü.
- Fenikeliler, insan gücüyle çalışan bir yelkenli gemi olan kadırgayı kullandılar ve kürekli gemiyi icat ettiler.
- Her Fenike şehir devleti, politik olarak bağımsız bir birimdi. Şehir devletleri genellikle kendi türünden başkalarıyla çatışır ya da ittifaklar kurardı.
- Diğerleriyle adalarda ve Akdeniz’in diğer kıyılarında bulunan bağımsız bir şehir devleti limanları birliği, Levant bölgesi (doğal kaynaklar açısından zengin) ile antik dünyanın geri kalanı arasındaki ticaret için ideal bir şekilde uygundu.
- Pers Kralı Büyük Kiros, MÖ 539’da Fenike’yi fethetti ve Fenike’yi dört vasal krallığa böldü: Sidon, Tyre, Arwad ve Biblos.
- Büyük İskender, Fenike’yi fethetti. Helenistik Yunanistan’ın yükselişi, Fenike’nin Doğu Akdeniz ticaret yolları üzerindeki eski hakimiyetinin kalıntılarını yavaş yavaş ortadan kaldırdı.
- Birden fazla tanrıya inanmışlardır.
- Bilinen en değerli kent Kartaca’dır.
İbraniler (MÖ 10 – MS 70)
Doğu Akdeniz Medeniyetleri içerisinde İbraniler de yer almaktadır. Sümer yıkıldıktan sonra Kenan Diyarına gelmiş ve yaşamlarını burada sürdürmüşlerdir. MÖ 2000’li yıllara kadar tarihi vardır. İbraniler bizim bildiğimiz adıyla İsrailoğulları’dır. İbranı kelimesinin manası ırmağı aşandır. Kökleri Sami’dir, yani arap asıllardır.
İbranilerle alakalı en iyi bilgeler Tevrat’ta yer almaktadır. Hz. Musa liderliğinde Filistin topraklarına gelmişlerdir. MÖ 1010 -970 senelerinde Hz. Davud liderliğinde monarşi yönetimini benimseye devlet inşa etmişler Kudüs’ün de başken olduğunu söylemişlerdir. Kendilerine has takvimleri vardır ve günümüzde halen dini yerlerde varlığını sürdürmektedir. Güneşten ziyade ayı takip ederler, yeni ay ile birlikte takvimin ilk günü başlar ve ikinci yeni ay ile biter.
İbranilerin Özellikleri
- İbraniler yani Yahudiler aslında Arap asıllıdır.
- 1948 senesinde Filistin’de kurulan İsrail devletinin liderliğini Süleyman ve Davut üstlenmiştir.
- Tek tanrı inancının benimsemiş birinci devlettir.
- Yahudilerin kökeni olarak bilinirler ve Kudüs kutsa kabul edilmiş, onların inancına göre ALLAH o bölgeyi onlara vermiştir.
- Romalıların güçlü zamanında İbraniler Kudüs’ten atılmış ve farklı noktalara giderek dinlerini yaymışlardır.
- Ne kadar ayrı yerlerde yaşasalar da inançların güçlü olması benliklerini korumalarını sağlamış ve 4 bin yıl sonrasına kadar ulaşmasına destek olmuştur.
- İbraniler BM’nin de yardımıyla İsrail devletinin temellerini atmış ve günümüzde varlığını sürdürmektedir.
- Doğu Akdeniz medeniyetlerinden olan Fenikelilerin alfabesini de benimsemişlerdir. En değerli eserleri Süleymaniye Tapınağını yapmışlardır. Bugün biz orayı Mescid-i Aksa olarak biliyoruz.
- Musevilik onlar için o kadar kutsaldır ki dünya üzerindeki bütün insanlıktan üstün olduklarını düşünürler.
- Tevrat kitabını benimsemişlerdir.
- Hahamlar dinden sorumlu kişilerdir ve Sinagog – Havra ası gibi yerlerde ibadetlerini yerine getirirler.
- 10 emir Tevrat’ta yer alır ve İbraniler bunu esas alarak hukuk kurallarını uygulamışlardır.
- 13. yüzyılda, çok kötü durumda olan Yahudilere 2. Beyazıt yardım etmiş ve onlar da Selanik – İzmir gibi yerlerde yaşamaya başlamışlardır.
- 1400’lü yılların sonlarında İspanya topraklarında varlık gösteren ve Hristiyan toplum tarafından baskı gören İbraniler Osmanlı Padişahı 2.Beyazıt’a yardım talebinde bulunmuşturlar. Yahudileri kurtaran Osmanlı devleti, toplulukları Selanik ve İzmir bölgelerine yerleştirmiştir.
