Çivi Yazısı İlk Kez Kullanan Uygarlık Hangisidir?

Yazı insanlık tarihinin büyük bir kısmında varlığını sürdürmüş ve bilinen en eski örnekleri 5.000 yıla kadar uzanmıştır. Tabii ki hem ticari hem de sosyal anlamda gelişimi sağlayan ana araçlardan birisi olması nedeniyle yazı tarihi her zaman dikkat çekmiştir. İlk dönemlerde belirli semboller yazı niteliği taşımakta olup resimli bir yapıyla karşımıza çıkmaktadır.

Sonrasında ise sembollerin yazı karşılığı ile gelişimini sürdürmüştür. Çivi yazısı ise tarihi açıdan önemli bir yazı türü olup ilk kullanan medeniyet çoğunlukla genel kültür açısından merak edilebilmektedir. Tarihte ilk çivi yazısı örnekleri Sümerler zamanına dayanmaktadır. İlk çivi yazısı kullanan uygarlık Sümerler olsa da yazının özellikle ticari ilişkilerde önemli bir seviye atlatması kısa sürede medeniyetler arasında yaygınlaşmasına yol açmıştır.

Bunun getirisi olarak ise önce Mısırlılar, ardından ise Fenikeliler yazıyı kısa sürede benimsemiş ve hatta kendilerine ait öznel yapılar yaratmaya başlamışlardır. Yazı yazmaya dair araçların tarihine bakıldığında Sümerlilerden ziyade Mısırlılar çok daha baskın bir medeniyet olarak karşımıza çıkarlar. Yine yazıyı ilk benimseyen medeniyetlerden olan Fenikeliler alfabe kavramının doğuşunda doğrudan pay sahibi olmuşlardır.

Bizim topluluğumuza yönelik bir yazı tarihçesi incelendiğinde ise Akadlar son derece önemli bir role sahip. Çünkü yazının Anadolu’ya ulaşmasında en etkin rol Akadlar tarafından üstlenilmiş.

Çivi Yazısı Kim Tarafından Bulundu?

Özellikle bilgi yarışmalarında ve bulmaca oyunlarında sık sorulan bu sorunun yanıtı Sümerler olacak. Keza insanlık tarihi boyunca oldukça önemli bir yere sahip olmuş yazı için ilk adımı atan medeniyet onlar oldu. Tabii ki sonrasında Mezopotamya’da var olmuş pek çok medeniyet duvara çizdikleri resimler, sembollerle yazının günümüze evrilmesine destek olmuştur.

Çivi Yazısının Tarihi

Şimdiye kadar insanlık tarihi boyunca yapılmış olan araştırmalar ve incelemelerde ilk yazı örneklerine Sümerlerde rastlanmıştır. Sümerler tarafından yapılan ve ilk yazı örnekleri olarak tarihimizin bir parçası olan duvar çizmeleri Uruk şehrinde yer almaktadır.

Bu ilk yazı örneklerinin tarihi ise M.Ö 3.300’lü yıllara kadar uzanıyor. Dolayısıyla 5 bin yıllık bir yazı tarihinden söz etmek mümkün. Elbette ki adı çivi yazısı olsa da yalnızca çivi kullanılmadığından söz etmek gerekiyor. Bu şekilde adlandırılmasının ana sebebi ucu sivriltilmiş çeşitli aletlerle çizilmiş olmasındandır. Bazı kaynaklarda ise bu yazı tipi Sümer yazısı olarak geçer.

Sümerler zamanında rahiplerin ticaret açısından önemli bir adım atarak her şeyi kayıt altına alması yazının ne kadar işlevsel olduğunu göstermiştir. Depolanmış olan malların ne olduğunu, ne kadar olduğunu ve değerlerini yazmak kısa süre içerisinde büyük bir düzene yol açmıştır. Dolayısıyla bu ahengin fark edilmesiyle beraber Sümerler çivi yazısı için ilk adımı atmış olsa da Akadlar, Fenikeliler, Mısırlılar, Hititler, Urartular, Elamlar yazı ile ilgili kendi özgün çalışmalarını başlatmıştır.

Çivi yazısı çok uzun süredir arkeolojik çalışmalar neticesinde tespit edilse de yazı ve alfabe açısından çözümsüz kalmıştı. 1844 yılında ise büyük bir adım atıldı ve İngiliz Henry Ravlinson tarafından çivi yazısı ilk kez çözümlenmiş oldu. Haliyle geçmiş uygarlıklara dair en net bilgilere ulaşmak ve tarihimize ışık tutmak böylece mümkün olmuştur. Zira papirüs icat edilene dek çivi yazısı varlığını sürdürmüştür.