Birleşik Fiillere Örnek Cümleler 

Birden fazla sözcüğün bir araya gelerek öbekleşen eylemlere birleşik fiiller denilir. Dilimizde birleşik fiillere çok sık rastlanır ve kullanımı da oldukça önemlidir. Birleşik fiillerin farklı oluşum şekilleri vardır. Kalıplaşmış sözcüklere dönüşen bu fiilleri yardımcı fiille yapılan birleşik fiiller, kurallı birleşik fiiller, anlamca kaynaşmış birleşik fiiller olarak üçe ayırmaktayız. 

Yardımcı Fiil ile Yapılan Birleşik Fiiller 

Bir isimle beraber birleşen yardımcı fiillerin oluşturduğu birleşik fiillerdir. –et, -ol gibi bir isimin başına gelen fiiller, buyur, eyle gibi yardımcı fiillerle birleşerek kalıplaşmış birleşik fiilleri meydana getirirler. Örneğin; etmek, olmak, bulmak, kalmak gibi. Yardımcı fiiller tek başlarına cümle içinde kullanılamazlar. Mutlaka bir isim ile birleşerek birleşik fiil ortaya çıkarmak zorundadırlar. Örneğin;

• Lütfen sinirlenme ve kendine mukayyet ol.’’ Mukayyet ol’’
• Sizinle tanıştığıma memnun oldum. ‘’ memnun olmak’’
• Sınavdan geçer not almak beni çok mutlu etti. ‘’ mutlu etmek’’
• Onun bu üzüntüsünü görünce teskin etmekten başka elimden bir şey gelmedi. ‘’ teskin etmek’’ 

Bu örneklerde de görüldüğü gibi etmek ve olmak yardımcı fiilleri ismin arkasından gelerek birleşik fiil oluşturmuştur. 

Kurallı Birleşik Fiiller 

Bu birleşik fiillerde ise yardımcı fiil anlamını tamamen kaybederek yeterlilik, tezlik, yaklaşma gibi anlamları fiile katar. Kurallı fiillerde iki fiil birleşerek kalıplaşmış bir sözcük oluştururlar. Kurallı birleşik fiillerde kendi içlerinde gruba ayrılır. 

• Yeterlilik fiili; -ebilmek yardımcı fiili ile oluşturulan, cümleye olasılık anlamı katan fiillerdir. 
• Tezlik fiili; -evermek yardımcı fiili ile cümleye acelecilik anlamı katan fiillerdir. 
• Süreklilik fiilleri; -edurmak/-ekalmak/-egelmek yardımcı fiilleri ile oluşturulan ve cümleye belir bir zaman aralığına kadar yapılma anlamı katan fiillerdir. 
• Yaklaşma fiilleri; -eyazmak yardımcı fiili ile yaklaşan zaman aralığını belirtmek için kullanılan fiillerdir. 

Örnek verecek olursak;

• Elleri titremeye başlayınca tepsi elinden düşüverdi. ‘’ düşüverdi’’
• Ben yemek yaparken sende derslerine çalışadur. ‘’ çalışadur’’
• Bende sizinle birlikte oyun oynamaya gelebilir miyim? ‘’ gelebilir miyim?’’
• Bu konunun da üstesinden elbet gelebilirim. ‘’ gelebilirim’’

Anlamca Kaynaşmış Birleşik Fiiller 

Bir fiille birleştiğinde ismin anlamını kaybetmesi sonucu oluşan birleşik fiillere verilen isimdir. Bu fiiller çok sık kullanılarak artık deyimleşmeye başlamıştır.-etmek,-olmak gibi yardımcı fiiller kullanılarak oluşturulan birleşik fiillerdir. Örneğin;

• Bu kızın yaptıkları canıma tak etti artık. ‘’ canına tak etmek’’ 
• Sana güvenip derdimi döktüm. ‘’ derdini dökmek’’
• Bu müzik insanın içine işliyor. ‘’ içine işlemek’’
• Adama o kadar kötü söz söylediler bana mısın demedi. ‘’ bana mısın dememek’’
• İşe başladıktan sonra her şeyden elini eteğini çekti. ‘’ elini eteğini çekmek.’’
• Her işte bir hayır vardır diyerek oluruna bıraktım. ‘’ oluruna bırakmak’’

Bu örneklerde de görüldüğü gibi artık birleşik fiil bir deyim haline dönüşmüş ve anlamını yitirmiştir. 

Deyimlerle oluşturulan birleşik fiiller

Örnek Cümleler:

• Tartıştığı kişi birdenbire sesini yükseltince neye uğradığını şaşırdı. ( Uğramak – Şaşırmak
• Laf taşıdığın için kendinden utanmalısın. ( Laf taşımak)
• Meğer bana uzun zamandan beri diş biliyormuş. ( Diş bilemek)
• kadar çok şey anlattı ki birçoğunu hatırımda tutamadım. ( Hatırında tutmak)
• Başlarda çok çalışıyordu ama sonra devamını getiremedi. ( Devamını getirememek)
• Hakkımda söylenen kötü sözleri duymazlıktan geldim. ( Duymazlıktan gelmek)
• Sen yine de bildiğinden şaşma. ( Bildiğinden şaşmak)