Beytül Hikme
Beytü’l-hikme İslam medeniyetleri için oldukça önemli olan ve eğitim yapılan kurumları ifade etmektedir. Hikmetlerin evi anlamına gelen Beytül Hikme’de yüksek seviyede ilmî araştırmalar ve tercüme faaliyetlerinin yapıldığı bilinmektedir. Beytül Hikme ilk olarak Abbasi halifesi Me’mun tarafından kurulmuş olmakla birlikte fikir ve ilk teşebbüs çalışmaları Mansur zamanına kadar eskiye gitmektedir.
Beytül Hikme’de birçok bilimsel çalışmalar yapılmıştır. Özellikle eserlerin Yunanca’dan Arapçaya tercüme edilmesi ile birlikte ilk geniş çaplı çalışmalar beytü’l hikmede yapılmıştır.
Beytü’l-hikme gelişerek daha sonraları Orta Çağ’ın ilimler akademisi özelliğine ulaşmıştır.
Beytül Hikme’nin en önemli faaliyeti ise her türlü dinî ilimlerin yani sosyal bilimler ve fen bilimleri okutulmasının yanında dini ilimler olarak kabul edilen fıkıh, felsefe, matematikten astronomiye kadar birçok dersin öğretilmesidir.
Bilim kurumu olarak görev yapmasının en önemli göstergelerinden biri de rasathanesi olması ve bir de büyük kütüphanesi bulunmasıdır.
Beytü’l-hikmede Aristo, Eflatun, Hipokrat, Öklit, Arşimet ve Calinus gibi önde gelen Yunan düşünürlerin yanında Farslı ve Hintli yazarların kitapları da Arapçaya tercüme edilmiştir.
Dönemin tüm eğitim için gerekli dokümanları ve eserleri Abbasi Devleti içindeki kilise okullarından, gerekse komşu ülkelerden ve Kıbrıs’tan getirtilen kitaplarla Orta Çağ’ın en zengin kütüphanesi ve ilim araştırmalarının merkezi kabul edilmektedir.
İlk kurulduğu dönemlerde bir tercüme kurumu ve bir kütüphane olarak işlevi bulunması ile giderek fiziki ve fonksiyonel açıdan gelişmiş ve tüm pozitif ilimlerin araştırıldığı bir merkez haline gelmiştir.
Beytü’l-hikme İslam dünyasında, beş yüz yıldan fazla faaliyet göstermesinin sonunda 1258’de Moğollar tarafından yakılıp yıkılmıştır. Ve medeniyetin en önemli gelişim araçları yok edilmiştir.