Zeydiye ne demektir ve zeydiye nedir sorularının yanıtlarını ve zeydiye mezhebi hakkındaki bilgileri sizler için derledik.
Zeydiye mezhebi Hz. Peygamber’in (s.a.v.) torunu Hz. Hüseyin’in torunlarının kurduğu bir mezheptir. Bu mezhep Zeyd b. Ali ’ye bağlı Şia mezhebinin bir koludur.
Bu mezhebin en önemli özelliği amelî yani fıkhi konularda Hanefi Mezheb ile benzemektedir. Aynı zamanda itikadi konularda ise Mutezile Mezhebi’ne yakın bir mezheptir.
Zeydiyye, Şia mezhebinin kolları içerisinde en orta yolu bulan ve Ehl-i sünnete en yakın olan bir mezhep olarak kabul edilmektedir.
Allah inancını ve iman kaynakları arasında ehli sünnet ve şia mezhepleri itikadi mezhepler olup sünnet ve hadisleri İslamın asli kaynakları arasında bulamadıkları için Şia mezhebi ile ayrılmışlardır. Bu ayrım sünnete uyum noktasında da farklılıklar oluşturduğu için amel bakımından da farklılıklar meydana gelmektedir. Bu nedenle hem itikadi hem de fıkhi konularda farklılıklar görülmektedir.
Şia mezhepleri içerisinde olan ve şia mezhebinin bir kolu olan Zeydiye Mezhebi’ne bağlı olan kişiye de zeydi denir.
Zeydiye mezhebinin yayıldığı yerler arasında ilk olarak Yemen gelmektedir.
ZEYD B. ALİ
Tam adı: Ebü’l-Hüseyn Zeyd b. Alî (d. 80/699 Medine /ö. 122/740 Kûfe) Zeydiyye mezhebinin imamıdır. Tabiin’den fıkıh âlimidir.
Künyesi: Ebû’l-Hüseyin.
Lakabı: Hâşimi. Kureyşî.
Ailesi-Çocukluk ve Gençliği: Babası Şîa’nın dördüncü imamı Ali Zeynelâbidin, annesi ise Ceyda isimli bir cariyedir. Hz. Hüseyin’in torunu ve İmâm-ı Zeynelâbidîn’in oğludur. Kendisi güzel ahlak sahibi bir kimsedir. Kur’ân-ı Kerîm’i küçük yaşta ezberledi. Emevi halifesi Hişam b. Abdülmelik zamanında, kendisine taraftar gözüken kimselerin kışkırtması neticesinde, halifenin askerleriyle yaptığı savaşta öldü.
Şahsiyeti ve İlmi Yönü: İlk olarak babası Zeynelâbidîn’den fıkıh ve hadis dersleri aldı. Onun ölümünden sonra abisi Muhammed Bakır’ın derslerine devam etti. Medine’den başka diğer İslâm memleketlerini de dolaşarak oralarda ilim tahsil etti. Resûlullah’ın (s.a.v.) ashâbından bazılarını gördü. Fıkıhta ve kırâat ilminde zamanının bir tanesi idi. Güzel konuşmaları ile etrafındakilerin dikkatini çekerdi.
Eseri: Mecmu-ul-kebîr fi’l-fıkh.
Öğrencileri: Fıkıh ilminde ilk kitap yazan kişi olarak bilinen Zeyd b.Ali, birçok âlime ilim öğretti.
Zeydiyenin temel görüşleri şunlardır:
İmam (halife) Hz. Fatma’nın soyundan olmalı, âlim, zahit, cesur, cömert olmalı ve imamlık davasında bulunmalıdır.
Zeydi imamlar şunlardır:
1. Hz. Peygamber (s.a.v.).
2. Ali b. Ebu Talib.
3. Hasan b. Ali.
4. Hüseyin b. Ali. (Ali Zeynelabidin)
5. Zeyd b. Ali eş-Şehid.
✓ Hz. Peygamber’den sonra en faziletli insan Hz. Ali’dir. Resûlullah (s.a.v.) onu ismen değil vasfen tayin etmiştir.
✓ Hz. Ali, verdiği mücadelelerde ve yaptığı savaşlarda haklıdır.
✓ Fazilet yönünden Hz. Ali kadar olmasalar da, ilk iki halifenin tayini de caizdir. Onlara biat eden ashaba sövülemez.
✓ Büyük günah işleyenin arkasında namaz kılmak caiz değildir.
✓ Büyük günah işleyen, tövbe etmeden ölürse ebedî olarak cehennemde kalır. ✓ Mest üzerine mesh edilir.
✓ Âdil olsun zalim olsun herkesin arkasında namaz kılınır.
✓ Ehl-i Kitabın kestiğini yemek caizdir. ✓ Mut’a nikâhı yasaktır.