1. Anasayfa
  2. Nedir

Yapı Bakımından Cümleler


0

Cümleler yapısal olarak dörde ayrılır.

Cümleler yapısal olarak dörde ayrılır. Yapı bakımından cümleler incelenirken cümle içerisindeki yargıya, cümle içerisindeki cümlecik sayısına, bağlaçlara bakılır. 

Yapı
Yapı Bakımından Cümleler

Basit Cümle

Basit cümle yalnızca tek bir yargı ifade eder. Dolayısıyla basit cümlelerin yüklem sayısı birdir. Basit cümleye örnek olarak ‘’Akşama kadar salonda televizyon izledi’’  gösterilebilir. 

Birleşik Cümle

Birleşik cümleler tek bir yükleme sahip olsalar bile birden fazla yargıya sahip olurlar. Cümlenin temelde sahip olduğu yargının dışında olan diğer yargıyı bağlaç, şart eki, fiilimsi ya da alıntı bir cümle tetikleyebilir. Örnek olarak ‘’Ee, gülü seven dikenine katlanır’’ gösterilebilir. 

Sıralı Cümle 

Bir veya birden fazla basit ya da birleşik cümlenin ardı ardına sıralandığı cümle yapısıdır. Sıralı cümlelerde bu cümleler genellikle virgül ya da noktalı virgül kullanılarak birbirinden ayrılır. Eğer bu birden fazla cümlenin öğesi ortaksa bağlı sıralı cümle tanımı yapılırken, öğe ortak değilse bu durumda bağımsız sıralı cümle denir. Sıralı cümle için örnek ‘’Önce ayakta dikildi, oturdu ve sonunda çıkıp gitti’’ olabilir. 

Bağlı Cümle

Bağlı cümle birbiriyle anlamsal bir bütünlük oluşturan cümlelerin bağlaç yardımıyla bir araya getirilmesiyle oluşan yapıdır. Birden fazla yüklem içerir ve basit ya da birleşik cümlelerden oluşabilir. Örnek için ‘’Dünden beri aramanı bekliyorum ama telefonum çalmadı’’ gösterilebilir. 

Ayrıca cümle yapılarına göre belirgin testler arasında şunlar yer alıyor. Bunları inceleyerek cümle yapıları ile ilgili kendinizi geliştirebilirsiniz. 

1. Aşağıdaki cümlelerde kaç tane yargı bulunduğunu tespit ediniz.

  • Yalnız dökülen gözyaşları acıdır.
  • Bana acırsın bilirim…
  • Kadın döndüğünde Dilber’i bıraktığı yerde bularak ikisi birden yürümeye başladılar.
  • Yaşmağını yap.
İlginizi Çekebilir;  Uslu Kelimesinin Eş Anlamlısı Ve Zıt Anlamlısı Olan Kelimeler

2. Aşağıda verilen cümleleri yapı bakımından inceleyiniz.

  • Kadın kapıdan çıkıp da yalnız başına kalınca ayağa kalktı.
  • Pencere yanına doğru gidip biraz düşündü.
  • Memleketinde geçen bir şey mi hatırına geldi?
  • Senin gönlün pek yumuşaktır.
  • Kalk, bohçanı topla. Senin bu evde kısmetin bu kadarmış.
  • Sabah olmadan bu evden çıkacağız, efendilerin emri böyle, sözünü tekrar ediyordu.
  • Dilber’in gözlerinde üzüntü gözyaşlarından eser görünmüyordu.
  • Toprağın üzerine kapandığı zaman beş yaşındaki çocuklara özgü bir şiddetle hıçkıra hıçkıra ağlıyordu.
  • Ağlamasının sesinden uzakta işe giden bir aile bile yolun üzerinde durmuştu.
  • Bu evdeki harem ağası Cevher, Dilber’i çok sever.
  • Ölürken Dilber’e vapur biletinin cebinde olduğunu söyler.
  • İstanbul’a kadar kaçamayacağını anlayınca ya da yakalanıp tekrar o işkenceli çekilmez hayata döneceğini düşünerek kendisini Nil Nehri’ne bırakır.

Bu İçeriği Nasıl Buldunuz ?
  • 0
    _yi
    İyi
  • 0
    k_t_
    Kötü