Türk ve Dünya Edebiyatı
Destan edebi türü zaman içerisinde gelişim göstererek romana dönüşmüştür. Genel olarak destanlarda yer alan kahramanlık hikâyeleri, günümüzdeki romanın alt yapısının oluşmasında büyük etkilere sahiptir.
Roman olarak kategori edebileceğimiz ilk eser 16. yüzyılda Giovanni Boccaccio tarafından kalem alınan Dekameron’dur. Miguel de Cervantes tarafından yazılan Don Kişot ise ilk başarılı roman olarak tarihe geçmiştir. Romanlar zaman içerisinde toplumun sorunları ve bulundukları döneme göre akımlardan etkilenerek şekillenmeye başlamıştır. Bu yüzden romanlar farklı kategorilerde incelenerek değerlendirilir.
Dünya Edebiyatındaki Önemli Romanlar
Dünya edebiyatında yer alan önemli romanlara göz atacak olursak şu şekilde kategorilere ayırabiliriz;
- Fransız Edebiyatında; Balzac, Victor Hugo, Zola gibi yazarlar eserleri ile iz bırakmayı başarmıştır. Özellikle Victor Hugo’nun kaleme aldığı sefiller eseri, dönemin izlerini barındırır ve günümüzde de halen en çok okunana romanlar arasında yer almaktadır. Balzac’a ait olan Vadideki Zambak dünya klasikleri arasında yer alarak, okullarda okunması gereken romanlar arasında kabul görür.
- Alman Edebiyatında; Goethe ve Thomas Mann dünya edebiyatına büyük eserler kazandırmışlardır. Genç Werther’in Acıları kitabı ile döneminde büyük ses getiren ve bir dönem gençleri olumsuz yönde etkilediği gerekçesi ile yasaklanan bu eser Goethe’ye aittir.
- İngiliz Edebiyatında; Charles Dickens, İki Şehrin Hikâyesi ve Oliver Twist ile günümüzde de halen okunmaya devam eden eserlerdendir. Daniel Defoe’ye ait olan Robinsob Crusoe ise film olarak da uyarlanarak hayatımıza girmeyi başarmış başarılı bir eserdir.
- Rus Edebiyatında; Dostoyevski birçok eseri ile iz bırakmayı başarsa da en çok sevilen eserleri Suç ve Ceza, Karamazov Kardeşler olmuştur. Tolstoy’un Anna Karenina’sı, Savaş ve Barış eserleri de halen günümüzde kişinin hayatında mutlaka okuması gereken romanlar arasında yer alır. Gorki, Ana, Benim Üniversitelerim, Turgenyev, Babalar ve Oğullar, Gogol, Ölü Canlar gibi daha pek çok eser Dünya klasikleri arasına girmeyi başarmış, unutulmaz çalışmalardır.
Türk Edebiyatındaki Önemli Romanlar
Türk edebiyatında da oldukça fazla roman zihinlerde iz bırakmayı başarmış, dönemin şartlarını en iyi şekilde akımlarla birlikte yansıtarak günümüzde okullarda ders olarak okutulmaktadır. Her döneme ait farklı yazarlar ve eserleri yer almaktadır. Eserler bulundukları dönemin akımlarından da oldukça fazla etkilenmişlerdir. 100 Temel eser olarak adlandırabileceğimiz Türk Edebiyatındaki romanlar ise yazarları ile birlikte şu şekilde sıralanır;
- Türk Edebiyatında ayrı bir yeri olan yazarımız Namık Kemalin Cezmi ve İntibah romanları oldukça popülerdir. Namık Kemal’in ilk eseri olan İntibah aynı zamanda ilk edebi roman olarak da kabul edilmektedir. Cezmi ise ilk tarihi roman olma özelliğini taşımaktadır.
- Ahmet Mithat Efendi’nin kaleme aldığı Felatun Bey ile Rakım Efendi yanlış Batılaşmayı anlatan en iyi dönem romanları arasında yer alır ve Türk Dili Edebiyatı derslerinde de işlenmektedir.
- Samipaşazade Sezai’ye ait Sergüzeşt ise Romantizm akımından Realizme bir geçiş olarak görülmektedir.
- Sabahattin Ali pek çok romanı ile adından günümüzde de söz ettirmeyi başarmış bir yazar olsa da en çok bilinene romanı Kürk Mantolu Madonna’dır. Toplumcu gerçekçilik akımından izler taşıyan bu eser, günümüzde en çok okunanalar listesinde ilk sırada yer almayı başarmıştır.
- Aziz Nesin’e ait olan Zübük eseri mizah açısından Türk klasikleri arasında belirgin bir yere sahiptir. Eserde yazarın mesleği ve hayatı ile ilgili detayları da görmek mümkündür.
- Peyami Safa’nın Dokuzuncu Hariciye Koğuşu Türk Edebiyatında yer alan en önemli eserlerden biridir. Yazarın Fatih Harbiye eseri de oldukça önemlidir.
- Sait Faik Abasıyanık öykü alanında edebiyatımızda ilk akla gelen yazarlardan biri olsa da Alemdağ’da Var Bir Yılan romanı ile klasikler arasına girmeyi başarmıştır.
- Orhan Kemal, Bereketli Topraklar eseri ile Çukurova’nın topraklarını ve bu topraklar üzerinde yaşanan olayları ele almıştır.
- Reşat Nuri Güntekin ise Çalı Kuşu romanı ile okuyucunun yüreğine dokunmayı başarmıştır. Günümüzde de ilk okunması gereken klasiklerden biri olarak raflarda yerini almıştır.
- Yakup Kadri Karaosmanoğlu’na ait olan Yaban romanı ise Milli Mücadeleyi anlatan dönemin en güzel tasviri olarak Türk Edebiyatında yerini almıştır.
Edebiyatımızda daha sayılamayacak kadar çok klasik eser yer almaktadır. Her bir eser yazarın topluma bakış açısını açık bir şekilde yansıttığından dönemin özelliklerine ayna tutan birer kaynak olarak nitelendirilir.
