Tasavvufi yorumlar İslam kökeninden çıkmış, peygamber efendimiz Hz. Muhammed(sav)’in sünnetinden beslenerek yaşam tarzını ahlak ile buluşturmuş farklı görüşlerdir. Yine ahlaklı bir yaşam, Kuran’a ve peygambere uygun bir kişilik, hayatın her alanında İslam’ın getirilerini ilke edinen bir kurallar bütününe dönüşmüştür.
Tabii ki farklı anlayışlar ile tasavvufi yorumlar beş farklı ana gruba ayrılmıştır.
- Yesevilik
- Kadirilik
- Nakşibendilik
- Mevlevilik
- Alevilik – Bektaşilik
Farklı tasavvufi yorumlar kendi içlerinde farklı ahlaki kurallara, farklı ibadet unsurlarına ve organizasyonlarına tabii olabiliyor. Türkiye’de de bu beş tasavvufi yoruma sık sık rastlanabiliyor.
- Yesevilik Nedir?
Yesevilik direkt olarak Hoca Ahmet Yesevi’nin fikirleri ışığında oluşmuş bir tasavvufi yorumdur. Çıkışı Orta Asya olsa da sonrasında Anadolu’da fazlasıyla kişiyi etkisi altına almıştır. Ülkemizde de Yesevilik oldukça yaygındır.
- Kadirilik Nedir?
İslam’da ilk tasavvufi yorumlardan birisidir. Bununla beraber en yaygın tarikat olduğunu da vurgulamak gerekiyor. Abdülkadir-i Geylâni ve onun fikirleriyle yaşam tarzını benimseyerek ortaya çıkan Kadirilik aslında Abdülkadir-i Geylâni’nin çocukları tarafından çok hızlı bir biçimde yayılmıştır. Ki Abdülkadir-i Geylâni’nin annesinin Hz. Hüseyin’in soyuna, babasının ise Hz. Hasan’ın soyuna dayandığı vurgulanmaktadır.
- Nakşibendilik Nedir?
Nakşibendi tarikatı Bahâuddin Nakşibend Muhammed b. Muhammed el-Buhârî’ye ithaf edilerek kurulmuş, sohbeti ve belli bir yaşam çizgisini benimsemiş tasavvufi yorumdur. Çıkış noktasına bakıldığında Buhara’ya 9 kilometre kadar mesafede yer alan Kasr-ı Arifân Nakşibend’in dünyaya geldiği yerdir. İlk zamanlardan beri büyük bir kitleye kendisini sevdiren Nakşibend aynı zamanda tarikatın amacının sohbet olduğunu vaazlarda ve nasihatlerinde de hep vurgulamıştır. Ciddi bir mürit sayısına ulaşmasında bunun etkisi büyüktür.
- Mevlevilik Nedir?
Mevlevilik ise Mevlana Celaleddin Rumi izinde giden bir tasavvufi yorumdur. Horasan’da dünyaya gelmiş olan Celaleddin Rumi’nin en büyük hazinesi babasıydı. Zira babası sultanü’l-ulema olarak anılan Bahâeddin Veled idi. Mevlana Celaleddin Rumi’ye ilk dersleri öğreten de kendisidir. Pek çok İslam coğrafyasını gezen ve Mevleviliği yayan Mevlana ardından Konya’da kalmıştır. Konya’nın figürüne dönüşmüş ve tüm dünya tarafından da merak edilen karakterlerin başında gelmiştir.
- Alevilik Nedir?
Alevilik ya da Bektaşilik Hz. Ali izinde kurulmuş tasavvufi bir yorum olup ülkemizde de yoğun bir biçimde tercih edilmektedir. Aleviler ya da Bektaşiler için Hz. Ali imam olarak kabul edilmektedir. İbadetlerini cem evlerinde yapan Aleviler günümüz İslam dünyasında da çoğu zaman aydın kesim olarak anılırlar. Özellikle Anadolu’da Alevilerin fazlasıyla yer aldığını söylemek mümkündür.
