Projeksiyon yöntemi
Projeksiyon yöntemi, haritalarda daha düzgün ve en az hata ile çizim yapabilmek için kullanılan bir yöntemdir. Bu özel çizim yöntemi sayesinde uzunluk, açı ve alan gibi sayısal değerler gerçeğe oldukça yakın olarak hesaplanır. Projeksiyon tipleri nelerdir denildiğinde harita çizimi için silindirik, konik ve düzlem projeksiyonları kullanılmaktadır.
1.Silindir Projeksiyon ve Özellikleri
Silindir projeksiyon yöntemi genellikle tüm dünyanın çizilmesi gereken haritalarda kullanılan bir yöntemdir. Bu yöntemde açılmış bir silindir alanı kullanılarak çizimi yapılacak harita yüzeyi bu alana titizlikle yerleştirilir. Silindirik projeksiyonda ekvator yakınları gerçek ölçülere yakın bir şekilde aktarılabilirken, ekvatordan uzaklaştıkça alanda bozulmalar görülür. Özellikle kutuplara doğru gidildikçe hata payının oldukça arttığı gözlemlenmektedir. Silindir projeksiyon kullanım yerleri ise şu şekildedir;
- Dünya haritasının çiziminde,
- Hava, deniz ulaşımı için kullanılan haritalarda,
- Ekvatora yakın ülkelerin haritalanmasında kullanılmaktadır.
2. Konik Projeksiyon ve Özellikleri
Konik projeksiyon yöntemi ülke haritaları ve teknik ayrıntı isteyen haritaların çiziminde kullanılmaktadır. Yer küre etrafına konik şekilli kâğıt sarıldığında haritalama işlemi gerçekleştirilir. Bu yöntemde genellikle orta enlem ülkelerinin haritalanması yapılmaktadır. Ölçüler orta enlemde çok daha iyi çıkmaktadır. Konik yönteminde şekil bozuklukları yaşansa da alan korunmaktadır. Türkiye haritası çizilirken de konik projeksiyon yöntemi tercih edilir. Konik projeksiyonun özellikleri ise şu şekildedir;
- Ekvator ve kutuplara doğru harita üzerinde bozulmalar yaşanacaktır.
- Şekil bozuklukları görülse de alan korunur.
- Teknik ayrıntı haritaları için daha çok tercih edilen bir yöntemdir.
- Türkiye, Fransa, İran, İspanya gibi ülkelerin çiziminde kullanılır.
3. Düzlem Projeksiyon ve Özellikleri
Bu yöntem genellikle dar alanların haritaya aktarılmasında ve büyük ölçeğe sahip harita çizimlerinde kullanılmaktadır. Büyük ölçeklerle çalışıldığı için haritanın orta kısmı gerçeğe yakın ölçüler verirken kenarlara doğru bozulmalar olduğu gözlemlenir. Düzlem projeksiyon yönteminde hem alan hem de şekilde bozulmalar yaşanır. Diğer yöntemlere göre düzlem projeksiyonda daha fazla bozulma ile karşılaşılır. Bu yöntem kullanılarak sadece dünyanın yarısı haritalanabilir. Düzlem projeksiyonun özellikleri ise şu şekildedir;
- Genellikle kutuplar ve çevresinin haritalanması için kullanılır. ( Antarktika, Norveç, Kanada, Finlandiya vs.)
- Yarım küre çizimi için kullanılan bir yöntemdir.
- Merkezden uzaklaşıldığında haritada şekil ve alan bozuklukları olmaya başlar.
- Açılarda herhangi bir bozulma gözlemlenmez.