Bir yazı türü olan makale, yazarın düşüncesini savunmak ve bu düşünceyi kanıtlamak için ortaya koyduğu yazılar bütününe verilen isimdir. Kişi, bir konu hakkındaki düşüncelerini teze dönüştürmek ve ya bir hipotezi savunmak için de makale yazabilir. Makaleler dergi ve gazete gibi yayın organlarında yayınlanır. Makale konusu yazarın seçtiği alana göre farklılık gösterse de genelde konu; sanat, bilim, müzik, resim, sağlık, spor ve eğitim gibi alanlardandır.
Makale, gazetenin ortaya çıkması ile birlikte gelişen bir yazı türü olmuştur. Gazetelerde okuyucuyu bir düşünceye ikna etmek amacı ile üretilen makaleler, tanık gösterme, benzetme ve karşılaştırma gibi yöntemlerle desteklenir. Ciddi bir dille kaleme alınması gereken bu yazı türü, okuyucuyu ikna edecek giriş, gelişme ve sonuç bölümlerinde kanıtlarla donatılır.
Makaleler iki farklı yazılış amacına göre gruplandırılır. Bunlar; bilimsel makaleler ve gazete makaleleridir.
Bilimsel makaleler
Genellikle dergilerde yayımlanan makale türüdür. Bilimsel içeriğe sahip olan bu makalelerde, oldukça ciddi bir dil kullanılırken, savunulan düşüncenin de bilimsel kanıtlarla ortaya konulması gerekir.
Gazete Makaleleri
Bu makale türünde ise bilimsele nazaran daha çok toplum konu edilir. Toplumsal olayların, güncel bilgilerle kanıtlanması beklenir. Türk edebiyatında bu tarz makaleler daha çok incelenmektedir.
Türk edebiyatında yer alan makale türünün ilk örneği Tanzimat döneminde Şinasi Tercüman-ı Ahval Mukaddimesi ile verilmiştir. Tanzimat dönemi sonrasında ise makale giderek kendini geliştirmiş ve bu yönde pek çok yazar ve yazı Türk edebiyatına kazandırılmıştır. Bunlardan en önemlileri ise; Namık Kemal, Ziya Paşa, Muallim Naci, Şemsettin Sami, Beşir Fuad, Hüseyin Cahit, Cenap Şahabettin, Fuat Köprülü gibi isimlerdir. Tanzimat dönemi gazete yazarlarının edebi yazarlardan oluşması özellikle makale gibi yeni türlerin ortaya çıkmasında büyük katkı sağlamıştır. Cumhuriyet dönemine kadar gazetelerin edebiyat ile birlikte yol almasından kaynaklı dönemin yazarları mutlaka makale ile ilgilenmişlerdir.
Makale Özellikleri Nelerdir?
- Net bir dille ve nesnel veriler kullanılarak kaleme alınır.
- Konu bilimsel yöntemler kullanılarak incelenir.
- Makalenin yazılış amacı tamamen bilgi vermektir. Bu bilginin mutlaka kanıtlar ortaya konularak yazılması gerekir.
- Yazar kanıtlarla okuyucuyu konuya ikna etmeye çalışır.
- Üslup anlaşılır açıklıkta, aynı zamanda ciddi olmalıdır.
- Tanık gösterme, örneklendirme, karşılaştırma gibi yöntemlere başvurularak yazı güçlendirilir.
- Makale, temel bir düşünce etrafında yazılır.
- Her zaman bu düşünceyi savunan nesnel konular etrafında incelenir.
- Konu olarak yazar kısıtlanmaz.
- Yazar, gazete ve dergilerde makalelerini yayınlayabileceği gibi kitap haline de getirebilir.
- Makaleler planlanarak, üzerine düşünülen yazılardır.
- Nesnel bakış açısı makale için çok önemlidir.
- Süslü anlatımdan uzak durulmalıdır. Her zaman kanıtlarla ilerlenmelidir.
- Makaleler diğer edebi yazılara göre daha kısa ve anlatılmak isteneni net bir şekilde ortaya çıkarak şekilde yazılır.
- Somut örneklerle kalem alınan makale, her zaman kanıt içerir.