Ametal atomlarının birlikte kullandıkları elektronlar bir çekim kuvveti yaratır.
Ametal atomlarının birlikte kullandıkları elektronlar bir çekim kuvveti yaratır. Bu çekim kuvvetine ise kovalent bağ denir. Teknik olarak iki ametal atomunun aynı elektronları kullanarak oluşturduğu bağdır. Ayrıca farklı kombinasyonları da mümkün olabilir.
- Tekli Kovalent Bağ
İki ametal atomu bir çift elektronu ortak kullanıyorsa tekli kovalent bağ oluşur.
- İkili Kovalent Bağ
Ametal atomlarının kullandığı elektronlar iki çift ise ikili kovalent bağ olur.
- Üçlü Kovalent Bağ
Eğer ametal atomlarının kullandıkları ortaklaşa elektronlar üç çift ise üçlü kovalent bağdır.
Aynı zamanda ikili kovalent bağ veya üçlü kovalent bağ tanımının yerine genellikle çoklu kovalent bağ dendiğini hatırlatmak gerekiyor. Bunu bir örnekle açıklamak gerektiğinde ise tekli kovalent bağa H2, ikili kovalent bağa O2, üçlü kovalent bağa ise N2 moleküllerini ele alabiliriz.
Genellikle kovalent bağ oluşturan elektronlar her iki ametal atomuna da aynı olasılıkla yakınsa bu durumda elektronlar eşit düzeyde kullanılıyor demektir. Bununla ilgili farklı varyasyonlar ise şu şekilde açıklanabilir.
- Apolar Kovalent Bağ
Aynı zamanda kutupsuz kovalent bağ olarak da adlandırılır. Yalnızca aynı ametal atomları arasında oluşan bağdan ötürüdür. Kutupsuz kovalet bağda 1, 2 veya 3 çift elektron ametal atomları tarafından ortak düzeyde kullanılır.
- Polar Kovalent Bağ
Polar kovalent bağ ise bir diğer deyişle kutuplu kovalent bağ olarak tanımlanır. Bu durumda 1, 2 veya 3 çift elektron ametal atomları tarafından eşit düzeyde kullanılmamaktadır. Bu eşitsizlikten ötürü kutuplu kovalent bağ oluşur.
Molekül yapısına bağlı olarak da polar ya da apolar kovalent bağ için Lewis yapısına bakılır. Bazı kurallar dahilinde başka moleküllerin polarlığından kayaklı da olabilir.
- Eğer atomlar aynı cins ise ve moleküllerin bağı apolar ise denge vardır. Dengeli elektron kullanımından kaynaklı olarak apolar özellik baskın gelir.
- İki atomlu fakat farklı moleküllerin bir araya gelerek oluşturduğu bileşiklerde bağlar polardır. Elektronlar ise eş düzeyde kullanılmadığından molekülde de polar özellik baskın çıkar.
- İkiden fazla atoma sahip olan moleküllerde farklı cins söz konusu ise elektron yoğunluğu önemli bir faktördür. Elektron dengeliyse apolar molekül, elektron dengeli değilse polar molekül olur.
Kovalent Bağlı Bileşik Nedir?
Kovalent bağlı bileşikler iki ana gruba ayrılır. Bunlar polar kovalent bileşikler ve apolar kovalent bileşikler olarak sınıflandırılır.
Apolar Kovalent Bileşikler
Apolar kovalent bileşikler aynı cins ametal atomlarına sahiptir. İki Hidrojen atomu bir araya geldiğinde her atomun sahip olduğu bir tane elektron vardır. Oluşan kovalent bağ sonucunda elektronlar ortak kullanılır ve atomların kurduğu bağ ile H2 molekülü ortaya çıkar. Bunun için gösterge ise H..H şeklindedir. Açık formülü ise H – H olarak karşımıza çıkar. O2, F2, Cl2, Br2, I2, N2 molekülleri birer apolar kovalent bileşiktir.
Polar Kovalent Bileşikler
Polar kovalent bileşikler dengesiz elektron kullanımının gerekli olduğu durumdur. Örnek olarak ise bu kez HF molekülü var. HF molekülünde yer alan Flor enerji düzeyi bakımından en hat safhada 7 elektrona sahip olur. Oysa Hidrojen yalnızca 1 elektrona sahiptir. Oluşan kovalent bağ sonucunda Flor çok daha fazla elektron çekecek ve kısmi negatif yüke sahiptir. Ki normal şartlarda da Flor yüksek elektron yükünden ötürü elektrona daha fazla düşkündür. Bunun neticesi olarak Hidrojen kısmi pozitif yüke sahip olacaktır.
Dolayısıyla polar kovalent bileşikler ile ilgili yukarıdaki örnekten sonra şu kıstaslardan söz etmek mümkündür.
- Oluşan bir HF bileşiğidir
- Elektron nokta yapısı Lewis yasasına göre H..F olarak görünür. Açık formülü ise H – F olur.
- Bağ kutuplanmalara sebep olur
- Molekül tamamen doğrusaldır
- Birbirinden farklı ametal atomlarının oluşturduğu kovalent bağlı bileşiktir
- HF, HCI, NO ve CO molekülleri polar kovalent bileşiklere örnektir.