1. Anasayfa
  2. Nedir

Kimyanın Kanunları Nelerdir? Yasaların Açıklaması


0

Kimyanın Kanunları

Kimyanın temel yasaları, kimya biliminde yaygın olarak uygulanan veya kullanılan yasalardır. Hayatımızdaki kimyasal özellikleri, elementleri, molekülleri ve diğer birçok şeyi inceleyen bir bilim dalıdır. Kimya biliminin kapsamı geniş olduğu için, insanlar kimya öğrenmekten çekinmektedirler.

Kimyanın
Kimyanın Kanunları Nelerdir? Yasaların Açıklaması

 Dünyamız hakkında temel bir anlayışa sahip olmanın önemli olduğuna inanıyoruz ve istesek de istemesek de bunu, ancak günlük aktivitelerimize uygularsak aslında geniş çapta faydalı olan kimya biliminin temel yasalarını anlayarak yapabiliriz.

Kimyanın Yasaları ve Tanımları

Lavoisier Kanunu (Kütlenin Korunumu Yasası)

Lavoisier yasası, kimyanın temel yasalarından biridir. Antoine-Laurent de Lavoisier, bu yasayı keşfeden ve teorileştiren adamdır. Temel olarak, bu yasa bize kapalı bir sistemde kimyasal bileşiğin reaksiyonundan önceki ve sonraki kütlenin aynı olduğunu söyler. Bu yüzden bu teoriye kütlenin korunumu teorisi veya kanunu da diyoruz.

Kapalı sistemlerdeki kütle toplamının bir tepkimeden sonra neden değişmediğini açıklamak için Lavoisier yasasını kullanabiliriz.

Dalton’un çoklu oranlar yasası

John Dalton, kimyada birçok şeyi keşfeden bir İngiliz kimyagerdir. Bunlardan biri, stokiyometride oldukça faydalı olan çoklu oranlar yasasıdır. Bunu Yeni Kimyasal Felsefe Sistemi (1808) adlı eserinin birinci cildinin ilk bölümünde yayımladı. Bu yasa basit bileşikle iyi çalışır, ancak daha büyük bir bileşikte fark edilmesi daha zor olacaktır ve hatta stokiyometrik olmayan bileşiklerle uygulanamaz. Ayrıca polimerler ve oligomerlerle iyi çalışmaz.

Dalton’un çoklu oranlar yasası şöyle der: Birden fazla bileşik oluşturabilen iki element varsa, o zaman ikinci elementin kütlelerinin oranları, birinci elementin sabit bir kütlesi ile birleştirilir, küçük tam sayıların oranları olacaktır.

İlginizi Çekebilir;  Ülkemizde Nüfus Dağılımını Etkileyen Faktörler Nelerdir?

Bu yasayı göstermek için, diyelim ki bir karbon ve oksijen molekülümüz var. Bunu bir oksit oluşturmak için kullanacağız. Karbon ve oksijenin sırasıyla CO ve CO2 oluşturabileceğini biliyoruz. Bilim adamları kütlelerini hesapladıktan sonra, ilk CO ve CO2 arasındaki oksijen kütlesi oranının 1:2 olduğunu buldu. Bu aynı zamanda, bir CO bileşiğinde 800 gram oksijen varsa, o zaman CO2 için en az 1600 gram içereceğini hesaplayabileceğimiz anlamına gelir.

Dalton’un kısmi basınç yasası

Dalton tarafından kurulan kimyadaki bir diğer temel yasa, Dalton’un Kısmi Basınçlar Yasasıdır. Kısaca, bu yasa, sistemin karışımındaki gazların kısmi basınçlarının toplamının, bir gaz karışımının uyguladığı toplam basınca eşit olduğunu belirtir. Gaz halindeki bir bileşik, içinde bulunduğu boşluğu doldurmak için bir kap içinde difüze olur. Sadece kendi tür gazlarıyla etkileşirler, bu nedenle farklı bir gaz halindeki bileşik arasında herhangi bir reaksiyon olmaz.

İdeal bir gaz sisteminde, sistem içindeki basınç, kap ile çarpışmasına bağlıdır. Bir gaz bileşiği, başka bir gazın basıncını etkilemeden içinde bulunduğu kabı doldurmak için kendini genişletecektir. Bununla birlikte, belirli bir gazın basıncının, o gazın mol sayısına, sistemin hacmine ve sıcaklığına bağlı olduğunu unutmayın. Bu nedenle, gazın basıncı, sistem içindeki o gazın kaç molekülüne, hacmine ve ayrıca sıcaklığa bağlı olacaktır. Bir gaz karışımı bileşimindeki gazlar bir kapta olduğundan, farklı gazlar için Hacim (V) ve Sıcaklık (T) aynıdır. Her gaz, sistemdeki gaz karışımının toplam basıncını bulmak için eklenebilecek kendi basıncını da uygular.

Kapalı bir gaz ve su sistemi içindeki basıncı hesaplamaya çalıştığımızda, kısmi basınç yasasının uygulaması görülebilir.

Proust’un Sabit Orantı Yasası

Proust’un sabit oranlar yasası, belirli oranlar kanunu olarak da bilinir. Bu yasa, tıpkı Dalton’dan gelen çoklu oranlar yasası gibi, Lavoisier’in kütle korunumu yasasına dayanmaktadır. Ancak, elbette aynı değiller. Fransız bir kimyager olan Joseph Proust, bu kanunda şöyle der:

İlginizi Çekebilir;  Ortak Kullanım Alanları Nelerdir?

Bir kimyasal bileşik her daim benzer elementleri kütlece aynı oranda birleştirecektir.

Bu kanunun kesin bir formülü yoktur. Ancak bunu basitçe elementlerin ve kütlesinin karşılaştırmalı bir formülü olarak tanımlayabiliriz. Örneğin, X n1 Y n2 , burada X ve Y bir bileşikteki isim elementini ve n onu formüldeki elementlerinin sayısını gösterir. Eğer n sayısı (bileşik içindeki her bir element için) büyürse, kütle toplamı da büyüyecektir.

Gay-Lussac Yasası

Gay-Lussac’ın Gaz Basıncı Yasası ve Sıcaklık İlişkisi: 1800 ve 1802 yılları arasında Gay-Lussac, sabit bir hacimde tutulan sabit bir gaz kütlesinin basıncı ile sıcaklığı arasındaki ilişkiyi keşfetti. Bunu bir hava termometresi yaparken keşfetti.

Gay-Lussac’ın basınç kanunu ve gaz sıcaklığı ilişkisi, bir sistemdeki bir gazın basıncının, sadece kütle ve hacimlerin sabit olması durumunda sıcaklığıyla orantılı olduğunu belirtir. Bu, basınç artarsa, sıcaklığın da artacağı ve bunun tersi anlamına gelir.

Avogadro yasası

Avogadro yasası kimyadaki temel yasalardan biridir. Amedeo Avogadro bunu 1811 civarında buldu. Temel olarak, Avogadro bu yasada, hacimleri, sıcaklıkları ve basınçları aynıysa farklı bir gazın aynı miktarda moleküle sahip olacağını söylüyor. İdeal bir gazda, belirli bir kütlesi için, sıcaklık ve basınç sabit tutulduğu sürece gazın hacmi ve molleri orantılıdır. Çoğu durumda, bu yasa yalnızca bir yaklaşıklık olarak işlev görür, çünkü moleküllerin sayısı genellikle yasanın belirttiğinden bir dereceye kadar farklıdır. Ama yine de, bu yasa bilim adamı için oldukça faydalıdır.

Bu yasaya dayanarak, bilim adamı, bir gazın (herhangi bir türden) molar hacmini standart bir sıcaklık ve basınçta belirlemenin bir yolunu buldu. Şu anda, bir gazın STP’deki (standart sıcaklık ve basınç) molar hacmi 22,4 litredir.

Boyle Kanunu

Boyle yasası, bir gazın basıncı ile hacmi arasında ters bir ilişki öneren deneysel bir gaz yasasıdır. Bu yasa, kabın hacmi azalırsa gaz basıncının nasıl artacağını açıklar. Ayrıca ideal bir gaz kütlesi tarafından verilen basıncın, kapladığı hacimle ters orantılı olacağını ortaya koyar. Ancak, kapalı sistemde gaz miktarı ve sıcaklığı aynı kalma şartı vardır.

İlginizi Çekebilir;  Musafaha Nedir?

Boyle yasasını kullanarak solunum sistemimizin nasıl çalıştığını açıklayabiliriz. Nefes alırken veya nefes verirken, akciğer hacimlerimizde değişiklikler yaratacaktır. Bu, ciğerlerimizdeki hava ile çevre arasında farklı bir basınç oluşmasına neden olacaktır. Bu farklı irade sırayla, hava yüksek basınçtan düşük basınca doğru hareket ederken nefes vermeyi veya solumayı hızlandırır.

Charles’ın Hacimler Yasası

Kimyada Charles yasası, hacimler kanunu olarak da bilinir. Bu yasa, gazların ısıtıldığında nasıl genleşme eğiliminde olduğu gaz bileşiğinin davranışını tanımlar. Bu yasa şunu ifade ediyordu: Bir kuru gaz numunesi üzerindeki basınç sabit olduğunda, Kelvin sıcaklığı ve hacmi doğrudan ilişkili olacaktır. Jacques Charles, 1780’lerden yayınlanmamış çalışmasında orijinal yasayı formüle eden kişiydi.

Güneş ışığı altında çok uzun süre bırakırsak lastiğimizin neden patladığını açıklamak için Charles Yasasını kullanabiliriz. Güneş ışığı, lastiğimizin içindeki gaz moleküllerimizin ısısını artıracaktır. Hava ısındıkça hacim de genişleyecek ve lastiğimizde bir basınç oluşturacaktır. Lastiğimiz aynı basıncı uygulayacak kadar güçlü değilse, lastik patlayacaktır.

Bu İçeriği Nasıl Buldunuz ?
  • 0
    _yi
    İyi
  • 0
    k_t_
    Kötü