Karagöz ve Hacivat
Karagöz ve Hacivat dünyaya mal olmuş bir gölge oyunu olarak kültürümüzün bir parçasıdır. Geçmişe bakıldığında ilk olarak orta oyunu olarak bilindiği gözlemlenir. Sonrasında ise kültürel bir miras olarak günümüze kadar gölge oyunu olarak sahnelenen bir yapıya bürünmüştür.
Gerçekte Orhan Gazi dönemine kadar uzanan bir geçmişte yaşayan Karagöz ve Hacivat isimli iki kişinin çalıştıkları inşaatta insanları eğlendirmek için başvurdukları bir oyun olduğu bilinir. Ki Anadolu kültürünü çok iyi yansıtması, hem aydınlara hem de halkın normal kesimine hitap etmesi, toplumsal normları çok net bir dille ortaya koyması gibi ayrıcalıkları mümkün kılar.
Eğlendirirken düşündürücü yapısı da buradan gelir. Çünkü sorunları, sorunların çözümlerini, insanların birbirleriyle olan ilişkilerini, düşüncelerini ve duygularını yansıtan bir oyundur. Yorum ve eleştiri temeline sahip olması sosyokültürel edebi miraslarımız arasında yer almasını sağlamıştır. Halen daha gerek TV’lerde gerekse radyo ve benzeri yayın organlarında Karagöz ve Hacivat oyunu sergilenebiliyor.
Karagöz ve Hacivat Gölge Oyununda Karakterlerin Rolleri
Hacivat ve Karagöz gölge oyununun içerisinde bir takım kişilik özellikleri direkt olarak saptanabiliyor. Bir taraf daha baskın gelirken diğer taraf ise yönlendirilen olarak karşımıza çıkıyor. Buna göre aşağıdaki durumlar dikkatinizi çekebilir.
- Hacivat kendisini geliştirmiş, bilgisiyle, görgüsüyle, duruşuyla modern bir insanı temsil eder.
- Karagöz ise nispeten daha geleneklerine bağlı bir yaşama sadık kalmıştır. Hacivat’a göre daha cahildir.
- Hacivat kendisini geliştirmesinden mütevellit çok net bir Türkçe ile akıcı bir konuşma sergiler.
- Karagöz ise işitme sorunuyla beraber her söyleneni duymaz, bazı duyduklarını ise anlayamaz.
- Hacivat bir öğretmen edasına sahiptir. Eğitici bir üslubu vardır.
- Karagöz ise kurnazlık peşinde olup her zaman bunun üzerine eğilir.
- Hacivat olabildiğince anlayışlıdır. Tüm atışmalara rağmen nezaketten vazgeçmez ve kibar tavrını sürdürür.
- Karagöz ise anlayışsız bir yapıya bürünür. Daha dar bir bakış açısıyla baktığı gibi bazen üslubu da kaba olabilir.
- Hacivat politik söylemlere sahiptir. Bu bir bakıma zekasıyla içten pazarlıklı bir diyalog yaratabilmesini sağlar.
- Karagöz ise tüm açık sözlülüğüyle ne düşünürse onu söyler ve iç hesaplaşmalardan muaftır.
- Hacivat her zaman için kendisini bir hadisenin içerisinden sıyırabilecek yeteneğe sahiptir.
- Karagöz ise tüm mağduriyetlerle karşı karşıya kalır.
Karagöz’ün Kişilik Özellikleri Nelerdir?
Yukarıda gölge oyununda Karagöz ve Hacivat arasındaki ilişkiyi betimleyen teknik detaylara göz attık. Buna göre Karagöz’ün kişilik özelliklerini şöyle yorumlamak mümkündür.
- Karagöz cahildir ve kendisini geliştirmemiştir.
- Karagöz yer yer çok kaba olabilir.
- Karagöz tüm yaptıklarını hislerine güvenerek yani kalbini dinleyerek yapar.
- Karagöz tepkisini bekletmeden verir. O an her şeyi söyler.
- Karagöz aslında oldukça meraklıdır fakat hiç düşünmeden konuşmaktan vazgeçmez.
- Karagöz zeki taraf olmamasına rağmen uyanıklığı benimsemiştir.
- Karagöz her zaman bir bela bulur. Cesurdur fakat başı beladan kurtulmaz.
- Karagöz ilk anlamıyla saftır.
- Karagöz patavatsızdır. Düşünmeden konuştuğu için dobra olarak nitelendirilebilir.
- Karagöz işitme sorunundan kaynaklı olarak her söyleneni duyamayabilir. Bu onun yanlış anlayan taraf olmasını sağlar.
Hacivat’ın Kişilik Özellikleri Nelerdir?
Karagöz madalyonun bir tarafı iken Hacivat’ın kişilik özellikleri de şu şekilde yorumlanabilir.
- Hacivat oldukça görgülü, nazik ve kibardır.
- Hacivat bilgi sahibi olmuş, kendisini eğitmiştir.
- Hacivat, Karagöz’ün aksine kalbiyle yani hisleriyle değil beyniyle yani mantığıyla hareket eden taraftır.
- Hacivat sadece kendisi öğrenmekle yetinmez. Aynı zamanda eğitici bir rol üstlenerek karşısındakine de öğretmeye meyillidir.
- Hacivat mantık doğrultusunda konuşur.
- Hacivat zeki tarafı temsil eder. Dolayısıyla zekanın getirdiği pratiklik ve kurnazlık onda vardır.
- Her ne olursa olsun, seviye ne kadar düşerse düşsün naziklikten, nahiflikten ve kibarlıktan vazgeçmez.
- Hacivat başına gelebilecek olayları mantıken savuşturabilir.
- Hacivat yaptığı bir takım iç hesaplamalarla hareket eder. Dolayısıyla içten pazarlıklı olduğu söylenebilir.
Karagöz ve Hacıivat, asırlar geçmesine rağmen halen gölge oyunu olarak sahnelenmektedir ve büyük küçük herkesi eğlendirmektedir.
