Osmanlı ordusu
Osmanlı ordusu tek tip bir yapılanmaya sahip değildi. Farklı gruplar vardı, her birinin görevi ayrıydı. Kapıkulu piyadeleri ve süvarilerinin görevleri hakkında merak edilenleri sizler için yanıtladık.
Kapıkulu Piyadeleri Nedir?
Osmanlı’nın kurucusu Osman Bey olarak bilinmektedir. O zamanlarda beylik konumundaydı, hakim oldukları alan az ve doğal olarak ordu da azdı. O dönemki orduya aşiret kuvvetleri ismi verilirdi. Bazı zamanlarda Nefir’i am ismiyle bir seferberlik ilan edilir ve silah kullanacak yaştaki herkes bu orduya katılırdı. Orhan Gazi Döneminde işler biraz değişti. Büyümenin başlamasıyla ordunun da genişletilmesi gerekirdi. Vezir Alaeddin Paşa ve Çandarlı Kara Halil tavsiyesi üzerine Türklerden Kurulu, her biri 1000 askerden oluşan, yaya ile müsellem isminde 2 sınıf ordu kuruldu.
Ardından I. Murat tahta geçti ve yaya – müsellemdeki asker sayısında artışa gidildi. Bu ordulardaki her askere, savaşta kaldığı gün boyunca günlük 2 akçe ödenirdi. Savaş olmadığı zaman onlara tahsis edilen çiftlikleri işlerler, geçimini sağlarlar, vergiden de muaf tutulurlardı. 15.yüzyılın ortasına dek yaya ve müsellemler aktif olarak görev yapmışlardır. Bu dönemden sonra Kapıkulu Askerleri giderek büyümeye, güçlenmeye başlamış, diğer ordu ise savaş dışı işlerde yer almaya başlamıştı. Kapıkulu askerleri ayrıca; tımarlı sipahiler, akıncılar, azaplar, voynuklar, martoloslar ve cerahorlarla desteklenmekteydi.
Acemi Ocağı
Bu ordunun diğer adı Acemioğlanlardır. Bu ocaktan Osmanlı’ya Enderun öğrencileri haricinde Kapıkulu ordusuna asker yetiştirme görevi de görüyordu. Osmanlı, bu süreçte sürekli savaşları kazandığı için farklı bölgelere de hâkim olmaya başlamıştı. Sadece Müslümanlar değil, Müslüman olmayanlar da vardı. Bu gruptan en küçük 8 en büyük 18 yaşında olan gençlerden seçilir, Acemioğlanlar Ocağına alınır, bazıları sarayda önemli yerlerde görev alırken bazıları da asker olurdu.
Yeniçeri Ocağı
Yeniçeriler Osmanlı’nın en önemli ordularından biriydi. Kapıkulu Ocaklarının piyade bölümünü temsil ediyorlardı ve direk padişaha bağlı görev yapıyorlardı. Osmanlı İmparatorluğunun sınır bölümlerinde yer alan yetimler burada askerlik yapıyordu.
Cebeci Ocağı
Cebeciler, Osmanlı ordusunun silahlarını imal eder, tamirini yapar, barutları temin eder ve savaş bölgesine götürmekle görevliydi. Fatih Sultan Mehmet Han döneminde aktif edilmiştir. Acemioğlanlar Ocağından gelen bu gençler, 96 oda şeklinde sınıflandırılmıştı.
Topçu Ocağı
Topları kalıplara dökerek topçulukla alakalı ne lazımsa imal eder ve kullanırlardı. Komutanın ismi Topçubaşı veya Sertopi olarak adlandırılırdı.
Top Arabacılar Ocağı
15.yüzyıl bitmeye yakın kurulan bu ocakta devasa toplar savaş meydanına bu arabacılarla götürülürdü. Diğer birçok birlik gibi Acemioğlanlar ocağından yetiştirilirken sonraları babadan oğla veya kardeşler arasından gelenler görev almaya başlamıştı. Bu ocaktakiler İstanbul’da yaşarlar ve sırasıyla kalelerde nöbet tutarlardı.
Humbaracı Ocağı
Bu ocak Üsküdar’da yer alırdı. Humbaracı namı diğer kumbaracılar, mermiler yapar ve bunu havanda kullanırlardı. Görevleri humbara imal etmek ve kullanmaktı.
Lağımcılar
Lağımcılar da bir askeri birliktir. Hangi bölgeye saldırılacaksa surların olduğu alana ulaşmak için tünel açarlar, surları patlatırlar ya da düşmanların tünellerini tespit edip yok ederlerdi. Fatih Sultan Mehmet zamanında görev almışlar ve İstanbul’un fethinde önemli rol oynamışlardır.
Sakalar
Sakalar, esas askerler gibi görünmese de iyi bir yardımcıydılar. Ordunun sıvı ihtiyaçlarını karşılarlardı.
Kapıkulu Süvarileri
Adından da anlaşılacağı gibi Osmanlı’nın atlı askerleridir. Başkent de değil, diğer vilayetlerde bulunurlardı. Savaş zamanı geldiğinde Padişahın otağını, sancağını ve malını mülkünü korumakla görevlilerdi. Kapıkulu süvarileri; Sipahi, silahtar, sağ ulufeciler, sol ulufeciler, sağ garipler ve sol garipler şeklinde sınıflandırılmıştır.
Silahtar
Silahtarlar direk orduyla hücum etmez, Padişahın yanı başında onun canını korumakla görevli askerlerdir.
Sipahi
Sipahiler, önceki dönemlerde, Osmanlı birliklerinde tımar ismiyle vergi alırlar, bu paraya karşılık da savaşlara dahil olmak durumunda olan süvari askerlerdi. Akıncılık, çapulculuk, karakol görevleri, yaya birliklerinin düşmana karşı muhafazasından sorumluydu. Atlı birlikler olsalar da aslında hafif birlik olarak tanımlanırlar. Ok ve yaylarla düşmanı sersemletirlerdi. Kontrolü kolay bir zırh, ağır olmayan kalkan ve kılıçlar ile hızlı olduklarında büyük faydalar sağlarlardı.
Sağ Ulufeciler
Ordunun malzemelerini, sancağı ve hazineyi muhafaza ederlerdi. Hassa Ordusunun Süvariler bölümüne dahil olan bu grupta 120 bölük vardı. Sağ Ulufeciler namı diğer Yeşil Bayrak olarak da adlandırılırdı.
Sağ ismini almalarının nedeni, savaş zamanı Padişahın, sipahi askerlerinin sağ tarafından görev alırlardı. Ordu dinlenmeye çekildiği zaman ise Padişah sancağının sağ tarafına geçerlerdi. Ulufeciler içerisinden tam yedi kişi subaşı görev için seçilirdi. Dört kişi ise sağ ulufeciler içinden seçilirdi.
Sol Ulufeciler
Savaşa çıkıldığı zaman Sipahiler padişahın sağında görev alırlarken Sol Ulufeciler sipahilerin solunda görev alırlardı. Savaş başladığında veya mola verildiğinde sancağın sol bölümünde beklerlerdi. Hazineyi muhafaza etme gibi görevleri de bulunmaktaydı. Subaşı için kalan iç kişi de bu gruptan seçilirdi.
Sağ Garipler
Savaş zamanında ordunun ağır malzemeler, padişahın hazinesini korumakla görevlilerdi.
Sol Garipler
Saltanat Sancağının güvenliği onlardan sorulurdu.