Kan
Kan hayati sıvılarımız arasında yer alan, damarlarımız içerisinde tüm vücudumuzda dolaşan kırmızı renkli bir sıvıdır. Bu sıvıyı yüzdelik dilimler halinde incelediğimizde %45 dolaylarında kan hücresiyle, %55 oranında ise plazma ile karşılaşmaktayız. Kanımızın %55’ini oluşturan plazma sıvısının ise %90’ı sudur. Plazmanın kalan %10’luk kısmını ise vücudumuzdan atılmak üzere hazırlanmış atıklar, hormonlar ve çeşitli besin enzimleri oluşturur.
Besinler dahilinde kanımızda az miktarda olsa da yağ, karbonhidrat, mineral, vitamin ve protein bulunmaktadır. Sağlıklı ve yetişkin bir insanın vücudunda dolaşımda bulunan kan miktarı 5 litreye yakındır. Temel görevi oksijeni ve maddeyi taşımak olan kan tüm vücudumuzu dolaşır. Dolayısıyla kanın görevleri açısından da şu detaylar çok önemlidir.
- Vücudumuzda bulunan hücrelerin ihtiyacı olan oksijeni kan taşır.
- Hücrelerimizin ihtiyaç duyduğu besinler kan aracılığıyla taşınır.
- Hücreler besinlerin ardından atıkları üretirler ve kan ile bu atıklar alınarak temizlenmek üzere yeniden kalbe taşınır.
- Olası bir kesi durumunda vücudumuzdan kan akar. Aşırı kan kaybı ölmemize yol açar. Kan pıhtılaşan bir yapıya sahiptir ve kesi üzerinde pıhtılaşarak kan kaybını önler.
- Bakterilere ve mikroplara karşı savunma mekanizmamızın önemli unsurlarındandır.
- Vücudumuzun sahip olduğu ısıda önemli bir faktördür. Bu yüzden sıcakkanlı insan diye bir tabir vardır.
- Besin ve oksijen gibi hormonların da organlar arasında taşınmasını sağlar.
Kanın Vücuttaki İşlevi
Hücrelere Oksijen Taşımak
Hücrelere oksijen taşınması kan aracılığıyla gerçekleşir. Oksijen değeri düştükçe karbondioksit açığa çıkar ve hücrelerden alınan karbondioksit yüklü kan kalbe ve kalp aracılığıyla akciğerlere aktarılır. Akciğerler solunum yoluyla karbondioksiti dışarıya atar, oksijen alarak kalpteki kana iletir.
Hücrelere Besin Taşımak
Aldığımız besinlerden sindirim sistemimiz aracılığıyla çeşitli enzimler elde edilir. Bunlar amino asitler, yağlar, su, glikoz gibi çeşitli sınıflara ayrılır. Kan tüm bu enzimleri dokulara, hücrelere ve organlara ulaştıran araçtır. Hem su hem de besin taşıyarak hücre yaşamının sürmesini sağlar.
Hücreler Arası İletişimi Sağlamak
Kanda hormon, besin enzimleri, oksijen ve su bulunur. Bu maddeler ise hücreler arasındaki iletişimin sağlanması, doku ve organların işlevsel olarak çalışması için elzemdir.
Vücudu Bakterilere Karşı Korur
Hücrelerin mevcut su dengelerini ve tuz değerlerini korumalarını sağlaması sebebiyle her zaman sağlıklı şekilde işlemelerini mümkün kılar. Fagosiztoz dengesi de buna dahildir. Hücreler kararlı bir biçimde çalışmaya devam ettikçe vücudun bağışıklık sistemi güçlenir. Dolayısıyla çeşitli toksinler ya da mikroorganizmalar vücut için tehdit oluşturamazlar.
Vücut Isısını Korur
İnsan vücudunun ısısı çok fazla düşerse hipotermi geçirebilir. Aynı şekilde ısının çok yükselmesi de nöbet geçirmeye sebep olarak havale ile ölümcül sonuçlar doğurabilir. Vücut ısısını yaşanan biyokimyasal reaksiyonlardan doğan sıvıyı emerek vücudun yüzeyine ulaşmasını engelleme şekliyle korumaktadır.
Hücreleri Korur
Çeşitli biyokimyasal tepkimeler neticesinde asit, baz, tampon ile nötrolize edebilir. Asitlerin, bazların böbreklere ulaştırılarak temizlenmesini de sağlayabilir. Bu açıdan bakıldığında da organizmadaki hücre yapısının korunmasını sağlar.
Kan Kaybını Önler
Yaşanan bir kazada veya yaralanmada kesi üzerinde kan kaybı oluşabilir. Pıhtılaşma özelliği sayesinde fazla kan kaybı yaşanmasının önüne geçer. Pıhtılaşarak oradan kan akışını önler.
