Görgü Kuralları
Evrensel olarak kabul görmüş görgü kuralları olduğu gibi aynı zamanda yaşanılan toplumun geleneklerine, adetlerine veya dini değerlerine bağlı olarak gelişen kurallara da rastlanabilir. Görgü kurallarını benimsemiş kimseler nahif, kibar, nazik olarak adlandırıldıkları için aslında insani bir görev olarak arz edilebilir. Herkesin saygı çerçevesinde davranması, toplum düzenine uygun hareket etmesi görgü kurallarının geçerliliği için en önemli kriterlerdir.
Görgü kuralları her ne kadar insanın kendisiyle alakalı bir değişim sürecine benzese de aslında insanın topluma karşı gösterdiği bir değişim sürecini temsil eder. Kendi sınırlarını bilen, başkalarının sınırlarını işgal etmeyen, saygısından ödün vermeyen, kendisi gibi diğer insanlara da değer gösteren bireyler görgü kurallarını benimsemiştir. Dolayısıyla görgü kuralları teknik olarak sağlıklı toplumun inşasında kullanılan en önemli yapı taşıdır diyebiliriz.
Dünyanın herhangi bir ülkesinde görgü kuralı normları farklılık gösterebilir. Hatta ülkeler ve uluslar çapında değil bir ülkenin farklı bölgelerinde ya da şehirlerinde de farklı görgü kuralları söz konusu olabilir. Buna dini inançlar, yetiştirilme tarzı, siyasal unsurlar, baskı, özgürlük gibi pek çok parametre dahil edilebilir.
Görgü kurallarına hakim bir kişi sosyal hayatında, iş hayatında ya da herhangi bir ortamda beklediği ilgiyi görür. Kibarlığıyla diğer insanlarda da kibar olma içgüdüsünü harekete geçirir. Tabiri caizse her kapıyı açacak olan anahtardır. Her zaman ve her yerde olması gerektiği tavırları sergilemesi, uçarı hareketlerden kaçınması ve topluma uygun hareket etmesi bunu gösteren nitelikler arasındadır.
Her ne kadar pek çoğumuz görgü kurallarının büyük bir kısmına hakim olsak da farklı alanlarda farklı kurallar bütününün geçerli olduğunu da unutmamak gerekir. Ayrıca yarım yamalak bir görgü görgüsüzlüğün en büyük göstergesi olabilir. Toplumun ana damarlarını besleyen zeka, terbiye, ahlak ve tutum gibi kavramlar ancak ve ancak görgü kurallarının benimsenmesiyle güçlendirilebilir.
Toplumda Dikkat Edilmesi Gerekenler
Toplumun niteliklerini belirleyen genel geçer kıstaslardan birisi görgü kurallarıdır. Sırf bu yüzden bazı ülkelerin ulusları ayrıcalıklara sahip olabiliyor. Bazı ülkelerin ulusları ise kötü karşılanabiliyor. Dünyanın hiçbir yerinde görgü kurallarına uymakla alakalı bir kanun maddesi yoktur. Yine de görgü kurallarına uymak sizi kibar, anlayışlı, saygılı ve terbiyeli bir insan yaparken, görgü kurallarına uymamanız kaba, bencil, saygısız bir insan yapabilir.
Toplum içerisinde uyulması gereken genel görgü kuralları arasında da aslında çok basit unsurlar yer alır.
- İyimser olmak
- Olgunluk için çaba sarf etmek
- Hoşgörülü davranmak
- Giyim kuşama bulunulan ortama göre dikkat etmek
- Eleştirmek ama bunu doğru zamanda doğru yerde yapmak
- Başkalarının sınırlarını aşmamak
- Başkalarına rahatsızlık verebilecek tutumlardan kaçınmak
- Ağzınızdan çıkan sözleri tutmak
- Ziyaretleri kısa tutmak
- Ziyarete gidilen saati uygun seçmek
- Otururken veya kalkarken adaplı bir biçimde hareket etmek
- Özel olarak konuşan birilerinin yanına gitmemek, özel konuşmaları dinlememek
- Uygunsuz el şakaları yapmamak
- Uygun olmayan sözlü şakalar ve sataşmalardan uzak durmak
- Gerektiği takdirde özür dilemek ve karşıdaki kişinin gönlünü almak
Giyim Kuşam Konusunda Genel Görgü Kuralları
Giyinmek görgü kuralları arasında son derece önemli bir yer kaplar. Öyle ki doğru yerde ve doğru zamanda bulunmanız bile bazen doğru giyinmek kadar etkili olmayabilir.
- Kadınların ve erkeklerin her zaman kendilerine uygun kıyafetler tercih etmesi gerekir
- Giyilen elbiseye göre gömlekle kravat ya da etekle çanta, şapkayla aksesuarlar birbiriyle uyum içerisinde olmalıdır
- Ne giyileceğine karar verilirken yaş, cinsiyet, konum, statü, fiziksel yapı gibi kıstaslar göz önüne alınmalı ve buna göre seçilmelidir
- Boyasız ya da kirli ayakkabı giyilmemelidir
- Ütüsüz veya temizlenmemiş bir elbise giyilmemelidir
- Yırtığı olan, sökülmüş ve dikilmemiş kıyafetler tercih edilmemelidir
- Eğer kıyafet çalışılan yerde giyilecekse sade olmasına özen gösterilmelidir
- Toplantı gibi durumlar söz konusu ise toplantının nerede olduğu, hangi amaçla yapıldığı ve zamanı göz önüne alınmalı, giyim kuşam buna göre tercih edilmelidir
- Misafirlikler söz konusu olduğunda mutlaka özenle seçilmiş kıyafetler tercih edilmelidir. Bu misafiri ağırlama noktasında da karşılama noktasında da geçerlidir
- Tatillerde bile bir otel, tesis, tatil köyü, kamp alanı gibi konumlarda rahat giyinmek kadar diğer insanları rahatsız edecek ölçüde kıyafetler tercih edilmemelidir
- Yaşadığınız coğrafyaya, ülkenin standartlarına ve toplumun kabul ettiği unsurlara göre aykırı kıyafetlerden kaçınılmalıdır
Biriyle Karşılaşma Durumunda Genel Görgü Kuralları
Yolda yürürken birini görmek, tanıyorsanız selam vermek, tanımıyorsanız dahi selamlaşmak saygının en net göstergeleri arasındadır. Bunun için de bazı standartlardan söz etmek mümkün. Yaş, cinsiyet ve statüye bağlı olarak bazı selamlaşma kuralları görgüdendir. Örnek olarak yaşı küçük olanın büyük olana selam vermesi bunu açıklayabilir.
- Selamlaşırken amaç selam vermektir. Gereksiz ve uzun sohbetler yersizdir
- Selamlaşma sözlü olarak da yapılabilir. Günaydın, iyi öğlenler, iyi akşamlar gibi selamlaşmalar hareketsiz bir biçimde gerçekleştirilebilir
- Hareketle selamlaşma için eli kaldırmak, tokalaşmak için el uzatmak, şapka çıkarmak, baş eğme gibi selamlaşma ritüelleri tercih edilebilir
- Bir erkek ve kadın ilk kez karşılaşıyorsa tanışmak maksadıyla verilecek selamda uzatılan ilk el kadının eli olmalıdır. Kadından önce erkeğin elini uzatarak selamlaşması görgü kurallarına aykırıdır
- Aynı görgü kuralı makam ve yaşa bağlı olarak da geçerlidir. Üst makamda olan alt makama elini uzatarak selam verir. Daha yaşlı olan daha genç olana elini uzatarak selam verir.
Hitap Ederken Dikkat Edilmesi Gereken Genel Görgü Kuralları
İki kişinin konuşması sırasında birbirine hitap ediş şekilleri sohbetin niteliğini belirleyen önemli bir ölçüttür. Konuşmak kişilerin bilgi birikimlerine, sosyal becerilerine, görgülerine, kültürlerine ve tabii ki zekâlarına göre şekillenen bir davranıştır. Hitap şekilleri ise bunu yönlendiren temel faktördür.
- Konuşulan kişiyle yeni tanışıldıysa çok samimi davranışlardan kaçınılmalı, mesafe korunmalıdır
- Karşınızdaki kişiye sert bir üslupla yaklaşmamalısınız
- Muhatabınızın kim olduğunu, yaşını, cinsiyetini, statüsünü dikkate alarak buna uygun hitaplar kullanmanız gerekir
- Argo kullanmak kesinlikle görgü kurallarına aykırıdır
- Hızlı konuşmayıp tane tane ve anlaşılır şekilde konuşmak gerekir
- Yüksek sesle konuşmak hem karşınızdakini hem de çevredeki diğer insanlar için olumsuz bir davranıştır
- Kültürel zenginliğiniz ne kadar yüksek olursa olsun konuşma iki kişi arasındadır. Karşıdaki kişinin kültürel niteliğine uygun bir üslup kullanılması gerekir
- Yaptığınız davranışlarla ağzınızdan çıkan sözler tutarlı olmalıdır
- Daha önce tecrübe edilmemiş, gözlemlenmemiş veya incelenmemiş olan konularda kesin beyanlardan kaçınılmalıdır
Telefon Konuşmalarında Genel Görgü Kuralları
Çağımızda karşılıklı ikili sohbetten ziyade birbirimizle telefonda konuşmaya meyilliyiz. Dolayısıyla telefonda konuşurken de görgü kurallarına odaklanmamız gerektiğini söylemek gerek.
- Telefon eden taraf sizseniz öncelikle mutlaka kendinizi tanıtmanız gerekir
- Telefonu açarken ahizeyi kaldırmak, telefonu kapatırken ahizeyi yerine koymak çok yavaş, gürültü çıkarmadan yapılması gereken hareketlerdendir
- Bir kişiyi ararken saatin gündüz 10.00’u geçtiğinden emin olmalısınız
- Gece 22.00’den sonra birisinin telefonla aranmaması gerekir
- Telefonda yüksek sesle konuşmak, üslubu bozmak, argo kullanmak ve kaba bir dil kullanmak kesinlikle görgü kurallarına uygun değildir
- Arada bir sekreter varsa ya da santral bağlantısı söz konusu ise ast makamda olan üst makamda olana bağlanmalıdır
- Telefonda kişisel ya da gizli konular konuşulmamalı, başkaları hakkında görüş beyan edilmemelidir
- Bulunduğunuz ortam uygun değilse cep telefonunu kapalı konumda tutmak gerekir
İslamiyet’e Göre Görgü Kuralları
Dünyanın farklı noktalarında farklı milli değerler, siyasi olgular ve dini inançlar hüküm sürmektedir. Türkiye’ye bakıldığında da büyük çoğunluğun İslamiyet’i tercih ettiği bir dini yapı söz konusudur. Dolayısıyla dine göre görgü kuralları söz konusu olduğunda aslında İslam’a göre görgü kurallarından söz etmek gerekiyor.
Elbette ki dinler tarihi çok köklü yapılardır ve uzun yıllar boyunca aynı kurallar ve kaideler çerçevesinde günümüze kadar gelmiştir. Ancak gerek değişen toplum modeli gerekse teknolojik atılımlar ve günümüz şartları bu kuralların bazılarını değiştirmiştir.
Aslında dinlerin amacı daha modern bir toplum yapısı inşa etmek, kuralları ve düzeni belirlemektir. Görgü kuralları yine aynı mantığa hizmet eder. Bir bakıma dini açıdan görgü kurallarını negatif yönde etkileyen hiçbir faktör yoktur. Hatta bazı dini kurallar günümüz hayat standartlarına uygun hale getirilmiştir. Amaçlanan ise toplumun her kesiminin daha saygılı, daha nazik ve sevecen bir hayat yaşayarak refah seviyesinin yükselmesidir.