Durum fiili, eylem gerektiren fiillerdir. Özenin yaptığı eylemi ve içinde bulunduğu durumu anlatır. Öznenin kendi isteği ile ortaya koyduğu eylemleri ve halen devam eden eylemleri kapsar. Durum fiillerinin bulunduğu cümlelerde nesneye ihtiyaç yoktur. Eylemden etkilenen nesne yoktur. Durum fiilleri içeren cümlelerde nesne olmadığı için bu fiillere geçişsiz fiillerde denilir. Durum fiilleri neyi, kimi gibi soru cümlelerine cevap vermezler. Fiillerin başına onu sözcüğü getirildiğinde ise anlamsız kalırlar.
Durum Fiillerine Örnek
Durum fiilleri öznenin kendi isteği ile yerine getirilen eylemler olduğu için bu fiilin bitmesi ile yeni bir fiil başlar. Buna örnek verecek olursak; ‘’ Dün gece erkenden uyumuşum.’’ Cümlesinde fiili gerçekleştiren özne ‘ben’ uyuma eylemini kendi isteği ile gerçekleştirmektedir. Uyuma eyleminden sonra gelecek eylem olan uyanmak da durum fiili olduğunu göstermektedir. Bu cümlede yükleme kimi uyudu? Ya da neyi uyudu? Gibi sorular sormayız. Kısacası uyumak fiili bir nesne olmadığı gibi öznenin isteği ile gerçekleşen bir fiil olduğu için durum fiilidir.
- Arkadaşım yan dairede oturuyor. ( neyi, kimi sorularına yanıt olmadığı için durum fiilidir.)
- Bebeğimiz doğduğundan beri ilk kez güldü. ( gülmek eylemi bebeğin durumunu ifade eder ve neyi kimi sorularına cevap alamayız. Gülmek durum fiilidir.)
- Uyumak, dinlenmek, gülmek, ağlamak, uzanmak, susmak, yürümek, yüzmek, korkmak, bulunmak gibi eylemler durum fiiline birer örnektir.