Dinleme, sadece birilerinden bir şey duymak demek değildir.
Dinleme, sadece birilerinden bir şey duymak demek değildir. Aktif, Pasif, Not alarak, empati kurarak, yaratıcı, seçici, eleştirisel ve etkili olmak üzere birden çok türü vardır. Şimdi bütün dinleme çeşitlerine göz atalım.
Dinleme Türleri
Aktif Dinleme Nedir?
Bu dinleme türü, karşıdaki dinlerken tepki vermeye dayanmaktadır. Birisi konuşurken siz ona karşı çeşitli kafa hareketleri, mimikler yaparsanız, onu gerçekten dinlediğinizi, anladığınızı hissettirmiş olursunuz. Konuşan kişinin gözlerine bakılır, bunun harici bir şeyle oyalanmak doğru olmaz. Konuşmacının sözünü kesmeden dinlenilen konuyla ilgili sorular sorulur. Konuşmacı bu dinleyiciyi çok sever.
Pasif Dinleme Ne Demek?
Belki ülkemizde en çok yapılan dinleme türü budur. Çünkü hiçbir tepki verilmez, soru sorulmaz, mimikten eser yoktur. Aslında aktif göre çok iyi olmasa da yine de konuşan kişi konuşması bölünmediği için gerçekten dinlediğini düşünebilir. Ama anlattıklarını gerçekten kavradı mı o konuda hiçbir fikir sahibi olamaz.
Not Alarak Dinleme
Bu dinleme türü, sohbette ziyade bir şeyler öğrenmek için yapılan türdür. Dinleyici not alarak geriye dönük kontrol eder, önemli olayları unutmaz. Karşıdaki ne anlatmış, olayın ana fikri ne, dikkatini çeken yerler neresi, özlü ya da çok etkileyici bir söz varsa not alır.
Empati Kurarak Dinleme
Empati, kendinizi başkasının yerinde gibi düşünmeye denir. Konuşan kişi ne anlatırsa onun yerinde kendisinin olduğunu düşünür ve konuşmacının duygusal yönlerini anlamaya çalışır. Dinleyen kişi o an kendi benliğinden çıkar, tamamen karşısındakinin yerine geçer. Olaya tarafsız bir gözle bakmaya çalışır. Böylece kendi kalıplarını kırmış ve ön yargılarını da uzaklaştırmış olur.
Yaratıcı Dinleme Anlamı
Burada dinleyici kişi yaratıcılığını kullanır. Yani, konuşan kişi ne anlatıyorsa o konu hakkında farklı hayaller kurarak dinleme türüdür. Anlatılanlara farklı manalar yükler, kafasında değişik şeyler yapılandırır.
Seçici Dinleme
Bu dinleme türü, konuşmanın tamamı yerine gerek duyulan yerlerine odaklanılmasıdır. Dinleyici aslında kafasındaki bazı bilinmezlere yanıt bulmayı hedefler. Sadece ilgisini çeken, kendiyle alakası olan bölümler dinlenir.
Eleştirisel Dinlenme
Burada dinleyici, konuşan kişinin anlattıklarını farklı şekillerde değerlendirir, objektif şekilde süzgeç geçirir, bazı olay örgüleri ile karşılaştırma yapar. Burada dinleyen kişi, kendi düşünceleri ile karşıdakinin anlattıklarını ölçer, tartar, eleştirir.
Dinleyici ilk olarak konuşan kişinin neyi hedeflediğine bakar. Anlattığı konu hakkında ne derece bir bilgisi var tespit eder. Olaylar yeni mi, eski mi, olayı anlatan kişi sadece kendi açısından yoksa tarafsız mı bakıyor diye gözlemler. Konunun anlam bütünlüğü var mı, bütün her şey birbiriyle uyumlu diye düşünür. Anlatılan şeylerin gerçekçi bir tarafı var mı diye düşünülür.
Etkili Dinleme
Burada bir hedef vardır. Aslında dinleyici bir şeyler öğrenmeye çalışır. Duymak ve dinleme aslında farklı şeylerdir. Gerçekten dinlersek öğrenebiliriz ve bu da etkili dinlemeyle mümkündür. Etkili dinleme için konu kişinin ilgisini çekmelidir. Konuşma sadece sesten ibaret gelmemelidir. Dinlenen şeyler hakkında düşünülmeli ve mantıklı şekilde değerlendirilmelidir.
