Kan Dolaşımı
Kan dolaşımı yaşamamızın en hayati faktörüdür. Öyle ki kalbimiz çalışırken durduğunda ölüm gerçekleşir. Fakat asıl ölüm pompalanamayan kanın dolaşıma girememesi, hücrelere ulaşamayan oksijen ve besinden kaynaklı yaşanır. Yani aslında kan dolaşımı hayati bir öneme sahip diyebiliriz. İki ana grupta inceleyeceğimiz kan dolaşımı büyük kan dolaşımı ve küçük kan dolaşımı olarak ayrıştırılabilir.
- Küçük Kan Dolaşımı
Küçük kan dolaşımının asıl görevi mevcut atıkları temizlemek, kan dolaşımındaki kirliliği tahliye etmektir. Kalbin sağ karıncığından başlayarak sol kulakçığına kadar devam eder. Sağ karıncıkta toplanan kirli kanı alarak atardamarlar vasıtasıyla akciğere taşınır. Ciğerlerimiz kanı temizleyerek toplardamarlara aktarır ve toplardamarlar vasıtasıyla kalbin sol kulakçığına tahliye eder. Bu aşamadan sonra ise büyük kan dolaşımının görevi başlar.
- Büyük Kan Dolaşımı
Büyük kan dolaşımı bir yerde kalpteki temiz kanı tüm vücuda taşırken, bir taraftan da geri dönüşte kirli kanı akciğerlerde temizlenmek üzere kalbe getirir. Sol karıncıktan temiz kanı aort başta olmak üzere atardamarlar vasıtasıyla vücuda dağıtır. Hücrelere oksijen ve besin taşınmasındaki ana etkendir. Kılcal damarlara kadar ulaşan temiz kan ile beraber oksijen ve karbondioksit değişken olur ve tekrardan kirli kanı sağ kulakçığa aktarır. Sağ kulakçığa aktarılan kan küçük kan dolaşımının akciğerlere ulaştırmasıyla temizlenir ve döngü tekrarlanır.
Büyük Kan Dolaşımı Nedir?
Teknik olarak tıbbi literatürde büyük kan dolaşımının tanımı temiz kanın kalbin sol karıncığından çıkarak tüm vücuda ulaşması, organlara, dokulara ve hücrelere oksijen ve besin aktarması ve ardından kalbin sağ karıncığına kirli kanın geri dönmesi olarak yapılır.
Büyük kan dolaşımında atardamarlar etkindir ve oksijen yüklü temiz kanı tüm vücuda dağıtır. Toplardamarlarda ise oksijeni azalmış kirli kan kalbe geri taşınır. Tüm bu süreç büyük kan dolaşımı olarak adlandırılır.
Büyük Kan Dolaşımı Nasıl Gerçekleşiyor?
Büyük kan dolaşımı işlevsel olarak şu şekilde gerçekleşmektedir.
- Kalp tüm kan dolaşımının merkezi konumundadır. Büyük kan dolaşımı kalpten başlar ve tüm vücuda erişir.
- Vücutta bulunan toplardamarlar oksijen yükü azalmış kirli kanı kalbin sağ kulakçığına geri getirmekle görevlidir.
- Küçük kan dolaşımı kirli kanın temizlenme görevini üstlenir. Sağ kulakçığa gelen kirli kan sağ karıncığa ve ardından da akciğerlere taşınır. Burada oksijen yüklenerek temizlenir ve önce sol kulakçığa ardından ise sağ karıncığa geçerek büyük kan dolaşımına hazırlanmış olur.
- Aort tüm vücuda temiz kanın pompalanmasını sağlayan ana damardır.
- İnsan hayatı sürdüğü müddetçe aynı döngü tekrarlanarak yaşam devam eder.
Büyük Kan Dolaşımının Aşamaları
Büyük kan dolaşımının aşama aşama işleyişine baktığımızda ise şöyle bir süreç gözlemlenmektedir.
- 1.Aşama Sol Karıncık
Sol karıncık oksijen yükü yoğun temiz kanın bulunduğu kısımdır. Temiz ve oksijen yüklü kanın tüm vücuda pompalanmaya başlandığı nokta burasıdır.
- 2.Aşama Aort
Atardamarlar arasındaki en güçlü damar aort damarıdır. Kanın tüm vücuda pompalanmasında başrol oynar. Hem alt hem de üst kısımdaki tüm organlara, dokulara, hücrelere ve uzuvlara temiz kanın ulaşmasını sağlar.
- 3.Aşama Kılcal Damarlar
Kirli kan olarak tanımlanan kan aslında oksijeni kullanılmış, karbondioksit yükü artmış ve dolayısıyla yenilenmesi gereken kandır. Kılcal damarlara ulaşmış olan bir kan bu evrededir. Tüm organlara, dokulara, hücrelere erişmiştir ve oksijen taşıma görevi tamamlanmıştır.
- 4.Aşama Toplardamarlar
Artık oksijeni azalmış, karbondioksit oranı fazla olan kirli kanın yeniden kalbe taşınarak temizlenme döngüsüne girmesi gerekir. Bu görevi ise toplardamarlar üstlenir.
- 5.Aşama Sağ Kulakçık
Büyük kan dolaşımı kirli kanın kalbin sağ kulakçığa ulaşmasıyla tamamlanmış olur. Ardından döngü yeni baştan tekrarlanır.