Çoğumuz atık yönetimi süreçleri hakkında bilgi sahibi olduğumuzu iddia edebiliriz. Ancak, tüm çabalarımıza rağmen doğaya zararın farklı bir oranda devam etmesi şaşırtıcı olmamalıdır. Atıkla verimli bir şekilde başa çıkma konusunda uzun bir yol kat ettik, ancak birkaç önemli sorun birleşmeye ve gezegenin geneline zarar vermeye devam ediyor.
Uygunsuz atık yönetiminin olumsuz etkileri sadece iğrenç bir görünümle sonuçlanmakla kalmaz, aynı zamanda bir ülkenin genel ekonomisini de etkiler. Devletin uygunsuz atık yönetiminin etkilerine karşı koymak için çok para harcaması gerekiyor. Ayrıca doğrudan toprak ve su kirliliğine neden olan kimyasalların sızması ve petrol sızıntıları nedeniyle çevreye bağımlı hayvanlar da büyük bir tehditle karşı karşıyadır. Bertaraf edilen her türlü atık ve plastik malzemenin yakılması hava ve çevre kirliliğine neden olur.
Hepimiz düzenli depolama, yakma, geri dönüşüm, biyolojik işleme veya enerji tasarrufu gibi yaygın atık yönetimi yöntemlerine aşinayız, kendimizi atıklarla dolu bir dünyada yaşarken buluyoruz. Yenilenebilir enerji ve geri dönüşüm bizi daha yüksek noktalara taşıdı, ancak uygunsuz atık yönetiminin olumsuz etkileri başımıza bela olmaya devam ediyor.
Atıkların Doğaya Zararları
1. Toprak Kirliliği
Kirlenme, tehlikeli bileşenlerin toprağa dökülmesi ve gömülmesiyle oluşur. Bu nedenle, petrol hidrokarbonlarını, çözücüleri, böcek ilaçlarını, ağır metalleri ve kurşunu nasıl işlediğimize dikkat etmemiz gerekiyor.
Örneğin, plastik bir su şişesi yanlışlıkla bir çöp sahasına gönderildiğinde veya başka bir yerde toprak tarafından emilmek üzere bırakıldığında şunlar olur:
- Plastik su şişeleri sonunda bozularak üreme yeteneklerimize zarar veren bir kanserojen, karaciğer fonksiyon bozukluğuna ve kilo verme sorunlarına neden olur.
- Çevredeki toprak ve su kütlelerine sızarak hayvan ve bitki yaşamına zarar verir.
2. Su Kirliliği
Su mükemmel bir çözücüdür, çok sayıda çözünmüş kimyasal içerebilir. Sonuç olarak, hareket ederken su yol boyunca kirliliği toplar. Genellikle çeşitli kimyasallar ve gazlar gibi çözünmüş maddelere sahiptir.
Yağış, toksik sıvı maddelere kolayca karışır ve yakındaki su kütlelerine ulaşmak için su akıntılarına sızar. Böylece mahalledeki çeşme, gölet, göl ve hatta içme suyu muslukları kirlenme tehlikesine karşı hassastır.
3. İklim Değişikliğinin Neden Olduğu Aşırı Hava Durumu
İlk olarak, çürüyen atıklardan zararlı sera gazları oluşur. Bunlar atmosfere yükselir ve ısıyı hapseder. Bu, olumsuz olarak fırtına ve tayfun şeklinde aşırı hava reaksiyonlarına neden olur.
Başka nasıl etkileniriz? Eh, sıcaklıktan ayrı olarak, havadaki yağış seviyesi de büyük ölçüde etkilenir. Asit yağmurundan şiddetli dolu fırtınalarına veya küresel ısınmaya kadar şu anda her şey adil bir oyun. Bu aynı zamanda termal ve radyoaktif kirlilik gibi alt bölümlerle ilgili diğer alanlara da yayılır.
Hava Kirliliği
Önce ozon tabakasından bahsedelim. Birçoğu, gerekli değişiklikleri yapamadığımızı hissettiğimiz için umutsuz hissetmemize neden oluyor. Daha az tüketemeyeceğimizi düşünüyoruz. Buna rağmen, en azından nasıl geri dönüştürüldüğü konusunda katı bir protokol uygulayabiliriz.
Bazen kâğıt ve plastik çöplükte yakılarak çöp gazına neden olur, salınan kimyasallar ozon tabakasına birikip katkıda bulunur ve ayrıca çevredeki insan nüfusuna zarar verir. Metan gazı da buna eklenir. Ayrıca, dioksin gibi kimyasallarla havanın üzerimizde zararlı etkileri olduğu kanıtlanmıştır.
Bütün bunlar ve özellikle yanlış atık yönetimi söz konusu olduğunda, küresel ısınmaya neden olmada önemli bir rol oynamaktadır.
5. Hayvan ve Deniz Yaşamına Zarar Verme
Atıkların doğaya zararını durdurmak için alınan katı önlemlere rağmen; çöplerin, ham veya arıtılmamış kanalizasyonun sürekli olarak boşaltıldığını görmeye devam ediyoruz. Temas eden herhangi bir hayvan veya deniz yaşamı en kötü şekilde etkilenir. Kaçınılmaz alg patlaması ve küme oluşumu, mercan ve balık gibi deniz yaşamını kirletir ve sonunda boğar. Olta, izmarit, plastik şişe ve strafor tüketiminin her yıl milyonlarca deniz yaşamını nasıl öldürebildiğini gördük.
- Atıklar toprağa atılıyor.
- Toprak ve yeraltı suyu tarafından emilir.
- Atık, üzerinde yiyecek yetiştirdiğimiz toprağı kirletir ve bize ve hayvanlara su sağlar.
- Deniz yaşamındaki atık balıkları öldürür.
- Karkaslar yüzeyde yüzer ve üzerinde sivrisineklerin beslendiğini görürüz.
- Sivrisinekleri taşıyan hastalıklar artık yaşayan nüfus arasında hastalık ve ölüm yayıyor.
İnsana Olan Zararı
Herhangi bir bilimsel atık yönetim sistemi görmediğimiz insan nüfusunun çoğunluğunu düşünün. Bu tür yerler bir sisteme sahip olabilir, ancak bulunacak bir bertaraf alanı yoktur.
Önemli risk altında olanlar
- Çocuklar ve bu tür tesislerin yakınında yaşayanlar.
- Atık bertaraf işçileri.
- İşyerinde atık madde üreten veya atık madde ile temas eden çalışanlar.
Çöplüklerdeki yangınları ve üzerimizdeki etkilerini bir düşünün. İster havadan gelsin, ister mahzenlerimizde biriksin, bu çöp gazları kansere neden olmak, solunum ve görüş sorunları yaratmak için maruz kalmaktadır ve teneke kutuların patlaması, yakınlardaki insanları sürekli riske atmaktadır.
Ayrıca atıklarla temas ettiğimizde cilt tahrişine ve kan enfeksiyonlarına neden olur. Ayrıca katı atıklar üzerinde üreme sonrası hastalık taşıyıcısı olan sineklerden de hastalık kapıyoruz. Sivrisineklere gelince, ölü balıklarla beslenmenin yanı sıra, lağım, yağmur suyu, lastikler, teneke kutular ve diğer nesneleri ideal üreme alanları olarak bulduklarını biliyoruz. Sıtma ve dang gibi hastalıkları taşır ve yayarlar.
Hastalık taşıyan zararlıların bolluğu ile atık yönetimi tesisleri konusunda uyanık olmak zorlaşıyor. Tüm çabalara rağmen, örneğin, fareler bu tür tesisler ve kanalizasyon sistemleri üzerinde büyük istilalarına devam ediyor. Ekinlere zarar verirler, Hantavirüs Pulmoner Sendromu, Leptospirosis, Sıçan Isırığı Ateşi ve Salmonelloz gibi hastalıkları yayarlar.
Atık yönetimi, bundan radikal şekillerde faydalanmamız ve bundan zarar görmemiz için bizim sorumluluğumuzdur. Sosyal ve ekonomik durumlarından bağımsız olarak tüm topluluklarda eğitim ve farkındalık, yaşam bu gezegende yaşadığı sürece her zaman mevcut olmalıdır. Sizden 1500 km uzakta kanatlarını çırpan bir kelebek, yaşadığınız yerde bir kasırgaya neden olabilir.
Bu nedenle, atıkların yalnızca %1’inin geri dönüştürüldüğü bölgelere çok uzakta yaşasanız bile kaçış yok. Doğanın atıklardan zarar görmemesi için hepimiz elimizi taşın altına koymalıyız. Toplumsa bilinci aşılamalı ve Dünya’nın geleceği için bununla mücadele etmeliyiz.
