Alegori
Alegori, bir tür anlatı hikâyesidir. Karmaşık, soyut veya zor bir mesajı hikâye ile anlatır. Bir yazar kibrinin tuzaklarını ve ısrarcı olmanın erdemlerini açıklamak zorunda kalmak yerine, konuşan bir kaplumbağa ve kibirli bir tavşan hakkında bir hikâye ile durumu anlatabilir.
İnsanlar doğal olarak iyi hikâyelere yönelirler. Alegori, büyük, soyut veya zor fikirler hakkında konuşmak için bir hikâye kullanarak, hikâyeye olan eğilimimizden faydalanır.
Bazen bir yazarın iletmek istediği mesaj hakkında açıkça konuşmak tehlikelidir. Bu durumlarda alegori, yazar ile mesaj arasında bir mesafe yaratır. Bunun ünlü bir örneği George Orwell’in 1945 tarihli Hayvan Çiftliği’dir. Orwell, Rus hükümetine karşı olan muhalefetini ifade etmek için çiftlik hayvanları hakkında bir hikâye kullandı, bu açıkça tartışmak için riskli bir konuydu.
Edebi bir araç olarak alegori
Birçok edebi yazarların bir şeyi göstermek ve başka bir şey söylemek için kullanabilecekleri Bu şekilde, aşağıdakilere benzerler ancak aynı değiller:
Metaforlar: Metafor şeyi diğerine atayan kısa bir edebi araçtır. Bir alegori, karakterler ve anlatı yayı ile tamamlanmış bir hikâyenin tamamıdır.
Semboller: Metafor gibi semboller de tipik olarak tekildir. Bir şey bir kavramı veya fikri temsil eder. Teknik olarak, bir alegori, genişletilmiş bir sembolizm ve hikâyesi boyunca çeşitli semboller kullanır.
İmalar: Yazarın çok fazla anlamı küçük bir alana sığdırmak için kullandığı; tanınmış bir kişiye, karaktere, yere veya olaya referanstır. Bir alegori yaygın olarak biliniyorsa, bir yazı parçasında bir ima olarak görülebilir.
Masallar: Genellikle alegori ile eşanlamlı olarak kullanılır. İki terim örtüşür, ancak tamamen değiştirilemezler. Alegori, iki terimden daha geniş olanıdır. Belirli bir dersi öğretmek için hayvanları veya insan olmayan karakterleri kullanan kısa biçimli alegoriler olan fablları kapsar.
Fıkralar: Alegori gibi, fıkralar da tam bir anlatı yapısına sahiptir. Bir noktaya değinmek için anlatılan kısa hikâyelerdir. Aradaki fark, anekdotların belirli bir mesajı örneklemek için kullanılan gerçek hikâyeler olmasına karşın, alegorilerin çoğunlukla daha geniş anlamlar taşıyan kurgusal hikâyeler olmasıdır.
Alegoriler yazılı olarak ne zaman kullanılır?
Alegori, yazara önemli bir mesajı iletirken yaratıcı olma şansı verir. Bu konuşma yazısı veya okuldaki bir ders değildir. Alegori ile kişileştirme hikâyenize uygunsa Dolaylı karakterizasyon gibi teknikleri kullanarak daha karmaşık karakterler oluşturmak için alanınız var. Önemli olan, hikâyenin kendi başına ayakta durması ve altında yatan mesajın açık olmasıdır. Etkili alegori açıklama gerektirmez.
Alegori türleri
Alegori en yaygın olarak içinden çıktığı geleneğe göre sıralanır: İncil, klasik veya modern. Bazen onu, kişileştirme alegorisi veya sembolik alegori gibi kullandığı edebi araçlara göre böldüğünü göreceksiniz.
Klasik: Klasik alegoriler, antik Yunan ve Roma’nın klasik döneminden ortaya çıkan hikâyelerdir. Ezop Masalları gibi bu alegorilerin çoğu, daha sonra yazıya dökülen sözlü hikâyeler olarak ortaya çıktı.
Modern: Alegori, okuyucunun dikkatini çekmenin güçlü bir yoludur ve yazarlar tarafından modern kaygıları ele almak için kullanılmaya devam etmektedir.
Kişileştirme: Kişileştirme alegorisi, karakterlerin kavramları veya türleri şeffaf bir şekilde temsil ettiği basit bir hikâyedir.
Sembolik: Sembolik alegoride karakterlerin aktardıkları mesajların dışında özerk bir anlatıları vardır. Dante’nin İlahi Komedya’sındaki tarihsel yazarını hem de Aeneid’in insanın akıl yetisini temsil ettiği için sembolik bir alegorik figürdür.
Alegori örnekleri
Alegoriler, altta yatan bir anlamı yerleştirmek için büyük ölçüde sembolizme dayanır. Ama yine, alegori bir sembol değildir. Daha derin veya daha karmaşık bir mesaja işaret etmek için birçok sembolü bir araya getiren bir hikâyedir.
Örneğin, bir bayrak düşünün. Bayrak bir ülkenin sembolüdür. Birinin bahçesinde bayrak dalgalandırmak, bir sembol kullanarak o ülkedeki gururu göstermenin bir yoludur.
Daha karmaşık bir mesaj, insanları belirli idealler etrafında birleştirdiği sürece, ulusal gururun olumlu bir nitelik olduğunu ve ayrıca ulusal gururun tehlikeli ve dışlayıcı hale gelebileceği bir eşiğin nasıl var olduğunu tartışabilir. Bu mesaj çok daha nüanslıdır ve bir ön bahçeden ve bir bayrak direğinden daha fazla unsur gerektirir. Bu mesaj bir alegorinin temelini oluşturabilir.
Alegori birçok farklı sanat biçiminde bulunur, ancak biz edebiyat ve felsefedeki ünlü alegori örneklerine odaklanacağız.
En ünlü alegori örneklerinden biri Hayvan Çiftliği’dir. George Orwell’in Yüzeyinde Hayvan Çiftliği, çiftçilerine isyan eden çiftlik hayvanlarının hikâyesidir. Ancak bunun altında yatan hikâye, Orwell’in Bolşevik Devrimi konusundaki hayal kırıklığıyla ilgilidir ve Rus hükümetine yönelik bir suçlamadır.
Ezop’un Masalları, çocuklara toplumda nasıl davranacakları hakkında dersler vermek için hayvan karakterlerini kullanan kısa öyküler koleksiyonudur. Ezop’un en ünlü masallarından bazıları Tilki ve Kirpi, Altın Yumurtlayan Kaz Kaplumbağa ve tabii ki ve Tavşan’dır. Her hikâye ayrı bir alegori örneğidir.
Felsefe genellikle karmaşık, soyut fikirleri araştırır, bu nedenle alegori örnekleriyle doludur. Platon’un Mağara Alegorisi klasik alegori örneğidir. Platon’un alegorisi, hayatlarını bir mağarada geçiren ve mağara duvarlarında gördükleri gölgelerden yola çıkarak dış dünya hakkındaki anlayışlarını oluşturan bir grup insanın hikâyesini anlatır. Temel mesaj, insan anlayışının sınırları hakkındadır.
Eski Türk edebiyatında ise Şeyhi’nin Harnamesi, Şeyh Galip’in Hüsn ü Aşkı, örnek olarak verilebilir. Yeni Türk edebiyatında Yahya Kemal’in Sessiz Gemi, Tevfik Fikret’in Devenin Başı, Ahmet Haşim’in Merdiven adlı şiirleri alegorinin kullanıldığı değerli eserlerden bazılarıdır.